چکیده:
کلمه توسعه که عموما در ترجمه لغت Development به کار میرود معمولا توسعه اقتصادی را به ذهن متبادر میکند. دومین کاربرد ترکیبی این کلمه در متون توسعه رایج در کشورمان در ترکیب توسعه سیاسی است و توسعه فرهنگی در فراوانی سوم به کار میرود. توسعه فرهنگی را از بعد کمی بیشتر برای افزایش مکتوبات مانند کتاب و مجله و روزنامه و افزایش مراکز آموزشی و علمی و هنری به کار میبرند. در این مقوله هرگاه به محتوا پرداخته میشود در نفی تقدیرگرائی، گسترش دنیاگرایی یا سکولاریسم و به طور کلی گسترش مبانی فرهنگ غرب و یا مدرنیته است که در واقع روی دیگر سکه فرهنگ غرب میباشد. استناد به این عوامل محتوایی و یا مدرنیته برای بیان توسعه در کشورهایی که از پیشینه فرهنگی غنی برخوردار نیستند، مانند برخی از کشورهای آفریقایی، شاید کاربرد واقعی داشته باشد. اما در کشوری مانند ایران که خود از غنای فرهنگی بسیار بالایی برخوردار است این نوع از مفهوم توسعه کاربرد دقیقی ندارد. به عبارت دیگر در کشور ما میباید توسعه فرهنگی متناسب با مبانی فرهنگی گذشته و در زمینه این فرهنگ تعریف شود در غیر این صورت مصداق عملی و اجرایی شفاف و روشنی برای نظریه پردازیهای این چنینی نمیتوان یافت.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین سؤالات اصلی ما در این مقاله این است که:فرهنگ از یک نظر استقلالی چیست؟چه لایهها و ابعادی دارد؟نسبت میان این ابعاد و لایههای کدام است؟به عبارت دیگر الگوی فرهنگ چیست؟نسبت فرهنگ ما با فرهنگ غرب که امروز تحت عنوان مدرنیته در جهان خودنمایی میکند چیست؟توسعه فرهنگی در ایران کدام است؟و چگونه میتوانیم به توسعه فرهنگ استقلالی دست یابیم؟ برای رسیدن به پاسخ سؤالات فوق ابتدا به تعریف مفهوم فرهنگ میپردازیم و لایهها و ابعاد آن را به بحث مینشینیم.
از جهت دیگری میتوان گفت میان فناوری و مهارتها،علم و معرفت و نظام ارزشها و اخلاق جمعی و نیز فرهنگ عمومی،فرهنگ تخصصی و فرهنگ بنیادی رابطهء به ترتیب روبنایی و زیربنایی هم وجود دراد ضمن این که عوامل روبنایی به نوبهء خود در عوامل زیربنایی مؤثر میباشند.
لازم است برای توصیف،تبیین و برنامهریزی و سیاستگزاری در زمینه فرهنگ با توجه به ماتریس فوق،اصطلاحات یا مصادیق عناصر موجود در هر فرهنگ خاص را مشخص نمائیم و در مورد کشور خودمان،توسعه فرهنگی را بر اساس حفظ هویت بومی پیگیری کنیم.
5-توسعه فرهنگی با توجه به این که در متون رایج توسعه فرهنگی،مدرن شدن را دال بر توسعهیافتگی تلقی میکنند در این قسمت تلاش مینمائیم در یک مطالعهء تطبیقی وضعیت فرهنگ بومی-اسلامی خود را نسبت به فرهنگ غرب دریابیم و به نظریهای در خصوص توسعه فرهنگی دست یابیم."