چکیده:
سمینار «گذار به دموکراسی» به همت انجمن اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، خردادماه 1384 برگزار شد. در این سمینار «دکتر محمود صدری» جامعهشناس ایرانی مقیم امریکا با موضوع «اسلام و آینده ایران مردمسالار» به ایراد سخن پرداختند. در این نوشتار ضمن ارائه چکیدهای از نظرات دکتر صدری، سعی میشود از منظری بیرونی و بر اساس تحلیل پارادایمی، برخی دیدگاههای ایشان نقد گردد.
خلاصه ماشینی:
"خوب است توجه کنیم که:اسلام دین خاتم است و ادعای آن را دارد که برای کلیت زندگی انسان از بدو تولد تا پایان مرگ و نیز جهان پس از مرگ برنامه دارد؛دین تمامیتخواهی که نه تنها ادعای راهنمایی زندگی انسانها را در حوزه خصوصیشان دارد بلکه در حوزه اجتماعی و مدنی نیز تاکید گستردهای بر اجتماعی بودن مومنان دارد؛این مهم از تاکید اسلام بر اجتماعات(نماز جماعت پنجگانه و نماز جمعه به عنوان میعاد پایانی هر هفته و نیز اجتماعات روزهای فطر و قربان و نظایر آن که به ویژه در مذهب شیعه با توجه به مناسک مذهبی نظیر عاشورا نمود بیشتری مییابد؛)گردهمایی بزرگ مسلمانان در حج که کسی تردیدی ندارد که علاوه بر درگذشتن از مرزهای ملی و قومی،اجتماعی کاملا سیاسی است خود گاهی بر ورود اسلام به بخش دیگری از تقسیمبندی دکتر صدری از جامعه یعنی حوزه سیاسی است.
دکتر صدری تلاش دارد تا ظهور اسلام سیاسی در دوره اخیر را بخشی از یک قاعده جهانی بداند که سکولاریسم را مورد تهاجم فرهنگی قرار داده و البته ایران را نیز در بر گرفته و حتی به تشکیل دولت نیز دست یازدیده است و بدین ترتیب عرضی بودن اسلام سیاسی را اثبات کند؛بدین معنا که اسلام سیاسی، موقتی است و ناشی از اقتضائات تجدد در جوامع غیر غربی و شرقی است که زمانبند بوده و از بین خواهد رفت؛گویی دکتر صدری میخواهد بگوید بنیادگرایی اسلامی،نوعی مانع و ناهمواری جزئی در راه سکولار شدن جوامع اسلامی و تحقق دموکراسی در آنهاست و رفع شدنی است؛باید منتظر ماند تا عمر آن به سر آید."