چکیده:
این پژوهش با هدف تبیین پدیدارنگاریفلسفه تربیتی عبادت از دیدگاه معلمان و اولیای دانش آموزان مدارس ابتدایی در استان البرز و به روش پدیدارشناسی است. برای این پژوهش 17 نفر از معلمان و 15 نفر از اولیای دانش آموزان دوره ابتدایی به صورت هدفمند انتخاب شدند تا در این پژوهش شرکت کنند. در این مطالعه برای گردآوری داده ها از مصاحبه (عمیق و نیمه ساختاریافته) استفاده شد. تمام مصاحبه ها پس از توضیح اهداف پژوهش به مصاحبه شوندگان و کسب مجوز از ایشان، ضبط و پیاده سازی شد. میانگین مدت هر مصاحبه حدود 55 دقیقه بود. در این پژوهش 5 پرسش اصلی برای مصاحبه در رابطه با هدف طراحی، و متناسب با پاسخ شرکت کنندگان پرسش های بعدی جهت تعمیق اطلاعات مطرح شد. برای تحلیل داده ها از رویکرد توصیفی ـ تحلیلی با استفاده از کدگذاری در دو سطح باز و محوری استفاده شد. یافته ها نشان داد که عبادت در بعد فردی کارکردهایی شامل افزایش اعتماد به نفس، معنایابی در زندگی، سعادتمندی و تعالی انسان و در بعد عاطفی شامل احساس لذت و افزایش آرامش دارد؛ در بعد جامعه شناختی نیز دربرگیردنده ارتقای ارزش های اخلاقی و کاهش جرائم اجتماعی است، همچنین در بعد خانوادگی، پایداری شخصیت و کاهش مشکلات خانوادگی از جمله کارکردهای تربیتی عبادت به شمار می رود.
خلاصه ماشینی:
"٢ـ کارکردهای تربیتی عبادت (نماز) در بعد فردی کدامند؟ نتایج حاصل از مصاحبه حاکی از این مطلب است که عبادت دارای کارکردهایی چون افزایش عزت و اعتماد به نفس ، معنایابی در زندگی، افزایش شوق درونی و قدرشناسی و صبوری، شناخت خداوند، قوام دین و پایداری ایمان و تعالی انسان ، آموزش نظم ، رهایی از شیطان و پوچی زندگی، آگاهی و تفکر و خودیابی و در نتیجه سعادتمندی و پایداری شخصیت ، کاهش حسد، تقویت حافظه و بالاخره ورزش روح و جسم است .
٣ـ کارکردهای تربیتی عبادت (نماز) در بعد جامعه شناختی کدامند؟ پاسخ های مصاحبه شوندگان حاکی از این است که انجام اعمال عبادی ضمن کاهش جرائم اجتماعی و فحشا و منکر موجب رشد همه جانبه اجتماع از جمله رعایت اصول اخلاقی، انسانی اجتماعی بهتر، رعایت حقوق دیگران ، افزایش توجه به ارزش های اجتماعی، نظم و مسئولیت پذیری شده و در کل سلامت عمومی جامعه را تضمین میکند.
هر کدام از این مؤلفه ها به عنوان محور خود شامل شاخص های متعددی است که به ترتیب «کارکردهای فردی» شامل افزایش عزت و اعتماد به نفس ، افزایش صبوری و قدرشناسی، شوق درونی و معنایابی در زندگی، آموزش نظم و هدفمندی در کارها، خودیابی و پایداری شخصیت ، رهایی از پوچی و سعادتمندی، غفلت زدایی و رهایی از شیطان ، کاهش غرور و حسد و درنتیجه افزایش شوق به زندگی، تزکیه نفس و قوام دین و پایداری ایمان ، تقویت حافظه و افزایش آگاهی و تفکر، ورزش روح و جسم ، شناخت خداوند و تعالی انسان است که این یافته ها با پژوهش های علیپور (١٣٩٢) و بادپا (١٣٩٢)، صیدی و دیگران (١٣٩٠)، میثمی (١٣٩٣)، صابری (١٣٩٤) که بیان میدارند، عبادت ها موجب آرامش ، خوش خلقی و سعادت در دنیا و آخرت است ؛ هم خوانی دارد."