چکیده:
رشد، پویایی، استحکام و پیشرفت حیات انسانی براساس بهره مندی از فکر صحیح تامین می شود. حیات انسانی حیاتی فکری است و مهم ترین وجه تمایز انسان از دیگر حیوانات این است که انسان، حیوانی است متفکر، و زندگی بشر نیز بدون تفکر و تعقل سازمان نمی پذیرد. ازاین رو، لازمه ابتنای حیات بر فکر این است که هرقدر فکر کامل تر باشد، استحکام حیات بیشتر است. اما اینکه قرآن تفکر را اساس و زیربنای تکامل قلمداد کرده است و ریشه تمام مفاسد اجتماعی و فردی را حاکم نبودن عقل می داند، خود بهترین دلیل برای اثبات اهمیت تفکر و تعقل نزد قرآن کریم است. پژوهش حاضر با هدف تبیین تربیت عقلانی از منظر قرآن و اندیشه امام خمینی قدس سره، با روش توصیفی ـ تحلیلی تدوین یافته است.
خلاصه ماشینی:
"البته باید توجه داشت که از تفکر مستقل در این معنا، نباید تعبیر به عدم استفاده از شور و مشورت و عدم بهره مندی از نظر دیگران بشود، بلکه آنچه اینجا مدنظر است وجود قدرت انتخاب به معنای عمل بر اساس ارزش ها و اصول اعتقادی پذیرفته شده و نیز پذیرش عواقب کار در افراد است، به گونه ای که بتوان ادعا کرد مسئولیت عواقب کار را بر عهده می گیرند.
تزکیه و تهذیب نفس از جمله کارهای مهمی است که علمای علم اخلاق در اسلام، برای رسیدن به مکارم اخلاق و رفتارهای پسندیده توصیه می کنند؛ مسئله ای که امام راحل از آن تحت عنوان «علت نور هدایت» (موسوی خمینی، 1385ب، ج 14، ص 394) یاد می کند و در بیان ضرورت های آن، در اشاره به فطرت انسان، آن را «کفیل سعادت مطلقه انسانی» (موسوی خمینی، 1377، ص 835) می داند و تمام شرارت ها و شقاوت های انسان را ناشی از آن برمی شمارد و می فرماید: «منشأ همه شقاوت ها و بدبختی ها در دنیا و آخرت همین احتجابات است.
ملاحظه کنید که امام راحل چگونه به این مهم اشاره دارد: «نمی توان به طور سطحی نظر داد و بدون توجه به تمام مسائل سیاسی و اجتماعی و انعکاسات داخلی و خارجی آن، با سلیقه شخصی اظهارنظر کرد، و چه بسا چنین نظرهایی ـ ولو از چند نفر معدود ـ در سرنوشت امت تأثیر منفی گذارد، و از این جهت، لازم است در کمیسیون ها، به ویژه کمیسیون های مهم، چند نفر از متخصصان متعهد، که مسائل را روی هم می سنجند و به مشکلات سخت نظام آگاهی دارند، دعوت شود و با مشورت آنان رسیدگی به امور گردد» (موسوی خمینی، 1385ب، ج 20، ص 337)."