علل و مکانیسم وقوع فروچاله ها در دشت فامنین - کبودرآهنگ

علل و مکانیسم وقوع فروچاله ها در دشت فامنین- کبودر آهنگ امیری منوچهر,نظری پویا هادی,مظاهری حبیب اله دشت فامنین کبودر آهنگ در شمال استان همدان واقع شده و ضخامت رسوبات سفره آبدار آن به 100-70 متر می رسد که بهره برداری از آن بیش از ظرفیت سفره بوده و سالیانه حدود 3-2.5 متر افت در سطح آب سفره وجود دارد. در طی ده سال اخیر حداقل حدود 19 فروچاله کوچک و بزرگ در سطح دشت به وجود آمده که سبب نگرانی ساکنین دشت شده است. بر اساس پیمایشها، بررسی ها و اندازه گیری های صحرایی مشخصات و مختصات این فروچاله ها شناسایی، ثبت و از نتایج حاصله مشخص گردید که وجود حفره های انحلالی، مجاری آب، سیستم درز و شکاف در سنگ بستر آهکی و پمپاژ آب موجود در آنها عامل اصلی تولید فروچاله های منطقه بوده است. عواملی چون ماسه شویی لایه ها، خروج گاز از چاه ها و افت سریع سطح آب زیرزمینی نیز در تسریع وقوع فروچاله ها دخیل هستند. لذا جهت جلوگیری از پدیده فوق بایستی 1- از کف کنی و حفاری در سنگ بستر خودداری شود، 2- جهت جلوگیری از ماسه شویی چاه های آب بایستی از گراول پک مناسب استفاده شود و 3- تمامی چاه هایی که در سنگ بستر حفاری شده و آبدهی بالایی دارند تعطیل شوند

"براساس پیمایشها،بررسی‌ها و اندازه‌گیری‌های صحرایی‌ مشخصات و مختصات این فروچاله‌ها شناسایی،ثبت و از نتایج حاصله مشخص گردید که‌ وجود حفره‌های انحلالی،مجاری آب،سیستم درز و شکاف در سنگ بستر آهکی و پمپاژ آب موجود در آنها عامل اصلی تولید فروچاله‌های منطقه بوده است. امیری،آبهای مناطق فروچاله‌های همه‌کسی را آنالیز نموده و با محاسبه این اندیسها اظهار داشته که سنگ آهک منطقه مورد هجوم آب دی‌اکسیدکربن‌دار قرار گرفته و به‌ شدت انحلال حاصل نموده است(امیری،1381)تشکیلات کربناته‌ای که میکروکریستالین‌ و ضخیم لایه بوده است و دارای سیستم درز و شکاف بخ همراه ناودیسها و طاقدیسهای‌ ملایم و میان لایه‌های رسی-مارنی هستند برای توسعه پدیده کارستی فیکاسیون بسیار مستعد می‌باشند(ترابی،1379). حیدری(1382)با بررسی میکروسکوپی مقاطع نازک و آزمایش انحلال‌پذیری توسط دستگاه سیرکولاسیون میزان تخلخل و میانگین ثابت سرعت‌ انحلال سنگهای کربناته منطقه مورد مطالعه را حدود(به تصویر صفحه مراجعه شود)برآورد کرده است و اظهار نموده که این تشکیلات از استعداد بالایی برای انحلال‌پذیری برخوردار می‌باشند (حیدری و همکاران،1382). جدول 1 مختصات فروچاله‌ها و چاه‌های کف‌کنی شده(همزمان با وقوع فروچاله گل‌آلود شده) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج و بحث1-مشخصات فروچاله‌ها از آنجایی که شکل فروچاله‌ها،زمان وقوع آنها نسبت به زمان فعالیت چاه‌های‌ کف‌کنی شده،نوع چاه‌ها و عمق حفاری دارای اهمیت ویژه‌ای جهت شناسایی مکانیسم و عوامل ایجاد کنندهء آنها می‌باشد،لذا مشخصات مذکور به همراه ابعاد کلیهء فروچاله‌هایی که در پیمایش‌های صحرایی شناسایی گردیده‌اند در جدول 2 ارائه شده است و در شکل 1 تصاویر دو نمونه از فروچاله‌های دشت نشان داده شده است."