چکیده:
فن بیان و ارتباط برقرار کردن با مخاطب و ارائه مطالب به گونه ای که تاثیرگذار و قابل لمس باشد، هنری است که ویژگی خاصی به کلام گوینده میدهد. حضرت علی (ع ) در پرتو این هنر، شکل خاصی از حرکت و حیات آفرینی به کلام خود بخشیده است . راز این تاثیرگذاری به مسائل مختلفی مربوط میشود که در این مقاله ، با بررسی فن سخنوری آن حضرت ، به بررسی آن پرداخته میشود. رعایت اصل اقناع ، استفاده از روش تصویرگری، حس انگیزی، همراهی صور خیال ادبی با حرکت و حیات و حرکت منظم حس و عاطفه در بطن کلام از عوامل تاثیرگذاری کلام آن حضرت هستند. بررسی این امور علاوه بر نشان دادن گوشه هایی از عظمت کلام حضرت در ارتباط برقرار کردن با مخاطب ، بخوبی، نشان میدهد که روح حاکم بر نهج البلاغه دقیقا، مطابق با شخصیت و محیط زندگی حضرت علی (ع ) بوده و بخشی از آن ، میتواند پاسخی باشد به ابن خلکان و پیروان او که در صحت انتساب نهج البلاغه به حضرت علی (ع ) تردید کرده اند.
خلاصه ماشینی:
"استرآبادی، نخست در سلک مجتهدان بود و از صاحب مدارک (سید محمد بن علی بن حسین عاملی صاحب کتاب «مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام ») و صاحب معالم (شیخ حسن بن زین الدین ، فرزند شهید ثانی و صاحب کتاب «معالم الدین »)، اجازة اجتهاد گرفت (عاملی، بیتا، صص ١٣-١٤) و مدتی خود نیز از طریقۀ ایشان تبعیت میکرد؛ اما دیری نگذشت که از روش استادانش روی برتافت و به ضدیت با گروه مجتهدان و تکفیر آنان برخاست (خوانساری، بی تا، ج ١، ص ١٢٠).
١٢٠٥ق ) رو به افول گذاشت ، ولی چراغ آن خاموش نشد و هر چند تلاش و اهتمام علمی بهبهانی و شاگردانش در نقد این مکتب ، سیر نزولی جریان اخباریگری را شکل داد؛ اما این مکتب که در حوزه های دینی شیعه ، ریشه کرده بود در قالب ها و شکل های دیگری نمود یافت و رسوباتی از خود بر جای نهاد به گونه ای که هنوز روحیۀ اخباریگری کم و بیش زنده است و در برخی از اصولیان نیز به چشم میخورد.
این مکتب ، پس از آن در زمان محمد تقی مجلسی، فیض کاشانی و شیخ یوسف بحرانی، با انتقاد از افراط های استرآبادی، رنگ اعتدال به خود گرفت ؛ ولی دوباره ، پس از افراط مجدد از سوی ملاخلیل قزوینی، عبدالله سماهیجی و میرزا محمد اخباری با مبارزة عالمانی چون وحید بهبهانی مواجه و رو به افول گرایید."