چکیده:
حرکت به سمت جامعه دانش و اقتصاد دانشمحور نهتنها بهعنوان یک نیاز اساسی برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران بهشمار میآید، بلکه اجتناب از حرکت به سمت چنین جامعهای، کاهش قابل توجه توان رقابتی را موجب خواهد شد. با توجه به نیاز اقتصاد کشور برای حرکت از اقتصاد سنتی منابعمحور به سمت اقتصاد دانشمحور، توجه به تجربه کشورهای مختلف میتواند خطای انتخاب مسیرهای حرکتی را کاهش دهد. این مقاله با هدف شناخت تجربهای از کشورهای در حال توسعه با تاکید بر کشورهای عربی در جهت حرکت به سمت جامعه دانش و اقتصاد دانشمحور، چارچوب کلی حرکت جامعه ایران به سمت جامعه دانش و اقتصاد دانشمحور را طراحی میکند. نتایج مقاله نشان میدهد توجه به ایجاد زیرساختهای ارتباطاتی و اطلاعاتی، گسترش دورههای آموزشی کوتاهمدت، تلاش برای تولید کالاها و خدمات دانشمحور، تلاش برای بازتعریف تولید محصولات بر پایه دانش و در کنار آنها ایجاد نهادهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نقش اساسی در حرکت کشورهای عربی داشته است. چنین نگاهی به جامعه دانش و اقتصاد دانشمحور میتواند تجربه خوبی برای ایران باشد.
خلاصه ماشینی:
"عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تاریخ دریافت: 12/12/95، تاریخ پذیرش: 30/02/96 چکیده حرکت به سمت جامعه دانش و اقتصاد دانشمحور نهتنها بهعنوان یک نیاز اساسی برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران بهشمار میآید، بلکه اجتناب از حرکت به سمت چنین جامعهای، کاهش قابل توجه توان رقابتی را موجب خواهد شد.
کمیسیون اتحادیه اروپا در سال 2003 جامعه اطلاعاتی را بهعنوان جامعهای دارای ویژگیها یا روندی به هم پیوسته، تعریف کرده است؛ مانند پیشرفتهای بزرگ در اشاعه و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و تأثیراتش بر نوآوری در سطح بنگاه و ملی، توسعه خدمات تجاری دانشبر و مدیریت دانش، همچنین بر روندهایی در جهت جهانی شدن و ساختارسازی دوباره اقتصادی تأکید دارد.
با در نظر گرفتن این پیچیدگیها، کشورهای در حال توسعه علاقمند در طراحی راهبردهای ملی خود به طرف یک جامعه دانش، باید به همه عوامل توجه کنند؛ از جمله، عواملی که با نفوذ و تأثیرگذاری بر توسعه اقتصادی و اجتماعی مرتبط هستند و تنها عناصر جدا شده را مورد بررسی قرار ندهند.
این مفاهیم به صورت زیر خلاصه شده است: الف- درک نیازهای فناورانه ب- شناخت مؤثر از منافع فناورانه و عرضه آنها ج- توانایی در ارزیابی مناسب د- مهارتهای فنی و سازمانی ر- توانایی در پذیرش روشهای وارداتی در شرایط محلی با استفاده از منابع خودی در حالیکه کمبود ظرفیت جذب در طرف دریافتکننده، مشکلات قابل توجهای در اجرای موفقیتآمیز یک جامعه دانش ایجاد میکند، عوامل خارجی؛ از جمله موضوعات امنیت سیاسی، ملی، آثار اشتغال، ناپایداریهای سیاسی و اجتماعی هم بسیار مهم هستند."