چکیده:
حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، امروزه بخش مهمی از حقوق قانونی بشری و شهروندی را در سطح ملی و بینالمللی تشکیل میدهد که می توان مصادیق آن را در تخصصی ترین معاهده ی بین المللی در این زمینه، یعنی میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشاهده کرد. این حقوق در قوانین اساسی بیشتر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران، وارد شده و دولت ها را در برابر این دست از ادعاهای شهروندان مکلف کرده است. این حقوق و تعهدات دولت نسبت به آن ها همواره در مقابل حقوق مدنی و سیاسی قرار میگیرد و از جهات مختلف با آن ها مقایسه میشود. اما بر خلاف حقوق مدنی و سیاسی، انتقادهای بسیاری با رویکردهای مختلف ایدئولوژیک، فلسفی و حقوقی به شناسایی و تضمین آن ها وارد و در تعهد دولت ها در قبال آن ها به شکل های گوناگون تردید می شود. مسئله ی این مقاله، تعیین ماهیت تعهدات دولت در مقابل این حقها و تبیین رژیم حقوقی حاکم بر آن ها در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که به روش توصیفی و تحلیلی بررسی شده است. حاصل آنکه اگرچه ویژگیهای ماهوی این تعهدات، آن ها را به تکالیفی سست بدل میسازد، با ساخت رژیم حقوقی محکم بر اعمال آن ها، میتوان به تضمین آن ها قوت بخشید. با اینکه در قانون اساسی بسیاری از ویژگی های ماهوی این تعهدات قابل شناسایی است، به رژیم حقوقی حاکم بر آن ها در مقایسه با میثاق توجه کمتری شده است.
Economic، social and cultural rights today constitute an important part of legal human and citizenship rights which their instances may be observed in the most professional international treaty، namely the International Covenant on Economic، Social and Cultural Rights. These rights are inserted in the Constitutions of many countries، including the Islamic of Republic of Iran and have obliged the states against such claims of the citizens. These rights and the state commitments toward them are always against the civil and political rights and in different ways are compared with them. But unlike the civil and political rights، identifying and guarantee of these rights are criticized in different ideological، philosophical and legal approaches and the commitments of the states against them are doubted in various forms.
The issue of this paper is to determine the nature of the state commitments against these rights and to clarify the legal regime governing them in the International Covenant on Economic، Social and Cultural Rights and the Constitution of the Islamic Republic of Iran. The research method used in this paper is descriptive and analytic. As a result، although the natural features of these commitments make them weak obligations، it is possible to strengthen their guarantee by constructing a firm legal regime to apply them. Although many substantive characteristics of these commitments can be identified in the Constitution of the Islamic Republic of Iran، the legal regime governing them is less considered in comparison with the related Covenant.
خلاصه ماشینی:
تحلیل ماهیت و نظام حقوقی حاکم بر تعهدات دولت در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محسن اسماعیلی ١*، حسین امینی پزوه **2 ١.
مسئله ی این مقاله ، تعیین ماهیت تعهدات دولت در مقابل این حق ها و تبیین رژیم حقوقی حاکم بر آن ها در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که به روش توصیفی و تحلیلی بررسی شده است .
بند ١ ماده ی ٢ این میثاق به صورت خاص به بیان تعهدات دولت ها به ویژه در عرصه ی داخلی در مقابل این حقوق میپردازد که دربردارنده ی بسیاری از عناصر مربوط به ماهیت و رژیم حقوقی حاکم بر اعمال آن هاست .
این پژوهش ، به منظور پاسخ بدین پرسش ، به روش توصیفی و تحلیلی، در دو بخش تنظیم شده است ؛ در قسمت نخست ، به ترتیب ماهیت تعهدات دولت در مقابل این حقوق و پس از آن رژیم حقوقی حاکم بر اعمال آن ها مبتنی بر میثاق بین المللی ح .
کمیته همچنین مشابه با آن ، برای بسیاری از حق های دیگر، به خصوص حق بر آب ، مواردی چون راهبرد ملی را هم لازم دانسته است که مبتنی بر قانون و اصول حقوق بشری باشد؛ دربردارنده ی همۀ جنبه های حق و تعهدات متناظر با آن باشد؛ غایت های روشنی را تعریف کند؛ اهداف و مقاصدی را به همراه چارچوب زمانی برای رسیدن به آن ها نشان دهد و سیاست های مناسب و شاخص ها و ملاکهای متناظر با آن را تنظیم کند (Para٤٧ ,١٢٢٠٠٢١١.