چکیده:
این نوشتار در تلاش است تا به بررسی اهمیّت و نقش زکات در تولید ثروت از طریق فقرزدایی و رفع محرومیت از جامعه با از بین بردن شکاف و فاصلههای عمیق طبقاتی و برخورداری تمامی انسانها از ثروتهای خدادادی از منظر قرآن کریم بپردازد.
رویکرد قرآن کریم در خلق ثروت از طریق سازوکار زکات، معطوف بر رشد قابلیتهای فردی و توانمندسازی افرادی است که بهواسطه فقر از چرخه اشتغال و تولید خارج شدهاند و توان بازگشت به این چرخه را به سبب فقر ندارند. بنابراین، نقش زکات در مشارکت دادن فقرا در رشد و توسعه و تولید ثروت عبارت است از: افزایش استفاده یا افزایش بهرهوری استفاده از فراوانترین دارایی آنها، یعنی کار خواهد بود که از این طریق است که میتوان درآمد پایدار و مطمئنی را نیز برای آنها خلق کرد.
پژوهشها نشان میدهد چنانچه گردآوری و هزینه کردن زکات با درایت و مدیریت انجام شود، زکات توان تامین مالی بسیار بالایی را برای حذف فقر و ایجاد اشتغال برای به میدان آوردن نیروی کار فقرا را دارد. ازاین رو، سیاستهای حمایتی - اقتصادی قرآن کریم در قالب زکات ریشهکنسازی فقر و محرومیت در جامعه است و تمرکز آن بر روی از بین بردن شکاف قابلیتی و ایجاد توانمندی برای کار و ایجاد اشتغال در افراد خواهد بود.
فرض ما در این نوشتار بر این است که با چنین رویکردی به عملکرد زکات، میتوان علاوه بر ریشهکنسازی فقر و محرومیت در جامعه به تولید و خلق ثروت نیز پرداخت.
خلاصه ماشینی:
"در این نگرش، فقر و محرومیت حق انسان فقیر نیست تا نقش زکات هم بر مبنای این حق تعریف شود و در عمل، فقط در حد سیاستهای حمایتی مورد توجه قرار گیرد؛ بلکه حق فقیر آن است که از مال الله در قالب زکات بهره جسته تا توان حضور در چرخۀ تولید برای خلق ثروت که مایه و پایۀ استواری زندگی دنیوی اوست را پیدا کند.
قرآن کریم از طریق توزیع مجدد ثروت با تکیه بر پرداخت زکات به عنوان یک وظیفه و تکلیف اخلاقی - اجتماعی، تأمین منابع مالی راهبردهای بلند مدت رشد و توسعه را به صورت منابع مالی پایدار مورد توجه قرار داده و برای اطمینان بخشی در تأمین این منابع، بیشتر بر نقش جامعه تأکید دارد تا نقش حکومت؛ زیراکه جامعه از حکومت به نیازمندان در شناخت نیاز آنان و چگونگی برطرفسازی آن نزدیکتر است.
در این نگرش، فقر و محرومیت حق انسان فقیر نیست تا نقش زکات هم بر مبنای این حق تعریف شود و در عمل، فقط در حد سیاستهای حمایتی مورد توجه قرار گیرد؛ بلکه حق فقیر آن است که از مال الله در قالب زکات بهره جسته، تا توان حضور در چرخۀ تولید برای خلق ثروت که مایه و پایۀ استواری زندگی دنیوی اوست را پیدا کند."