چکیده:
یکی از پشتوانهها و ذخایر غنی فرهنگ جامعه ما فرهنگ ایثار و شهادت است که از نسیم روحبخش اسلام در جامعه جاریشده است. این فرهنگ، از ویژگیهای مهم مکتب تشیع و ضامن بقا و تداوم اسلام اصیل است، برای شکلگیری این فرهنگ ناب در جوامع نیاز به مولفهها و شاخصهایی است، که بدون آنها نباید انتظار داشت که چنین فرهنگ نابی در جوامع اسلامی شکل گیرد، در مقاله حاضر نویسنده درصدد است که به این پرسش اساسی پاسخ دهد که مولفهها و شاخصهای شکلگیری فرهنگ ایثار و شهادت در جوامع اسلامی از منظر شهید مطهری کدامند؟ برای شکلگیری فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه، مولفهها و شاخصهای گستردهای قابلتصور است باوجوداین مولفهها، پژوهش حاضر درصدد است که با استفاده از روش اسنادی و مدل محقق ساخته برای فرهنگ ایثار و شهادت مواردی از آنها را با استناد به بیانات شهید مطهری موردبررسی قرار دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد برای شکلگیری فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه باید مولفههایی چون مردمداری، عزتنفس، خدامحوری، عدم تعلق به دنیا و عمل صالح و شاخصهای آنها باید تقویت شوند.
خلاصه ماشینی:
"شکل1: ترسیم مدل نظری محققساخته در تناسب با فرهنگ ایثار و شهادت در این پژوهش و مدلی که ساختۀ محقق است، وقتی بحث از مؤلفهها و شاخصهای فرهنگ ایثار و شهادت توسط شهید مطهری میشود، با توجه به رونقی است که امام حسین( در اسلام به وجود آورده، چون یکی از این رونقها این بود که جان تازهای به فرهنگ ایثار و شهادت بخشید و به مؤلفههایی که زمینههای شکلگیری این فرهنگ ناب را در پی دارد، جان تازهای بخشید و آنها را از انحراف مصون داشت.
شهید مطهری، هم بر عدم دنیاپرستی بهعنوان یکی از شاخصهای شکلگیری فرهنگ ایثار و شهادت که در مقالۀ حاضر مدنظر است توجه کرده و در این رابطه، با ارائۀ داستانی به این صورت بیان کرده است: در اسلام، رابطۀ انسان با طبیعت، رابطۀ کشاورز با مزرعه، رابطۀ بازرگان است با بازار تجارت، رابطۀ عابد است با معبود برای کشاورز، مزرعه هدف نیست ولی وسیله هست، یعنی محل زندگی و کانون زندگی کشاورز، شهر است؛ اما از این مزرعه است که وسایل خوشی و سعادتش را به دست میآورد.
شاخص دیگری که زمینههای دوری از فرهنگ ایثار و شهادت را در جامعه فراهم میکند، همین مبحث حسد است که شهید مطهری در نقل داستانی در رابطه با این معضل اجتماعی چنین میفرماید: داستان خیلی معروفی در کتب تاریخ نقل میکنند: در زمان یکی از خلفا، مرد ثروتمندی غلامی خرید."