چکیده:
در اﻗﺘﺼﺎد اﯾﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﮐﺎﻫﺶ واﺑﺴﺘﮕﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﻮر ﺑـﻪ درآﻣـﺪﻫﺎی ارزی ﺣﺎﺻـﻞ از ﺻـﺎدرات ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم و ﻧﻘـﺶ ﺻﺎدرات ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ در ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ واﺑﺴﺘﮕﯽ و ﻧﯿﺰ ﺟﺎﯾﮕﺎه آن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر، ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﮐﻨﻨـﺪ ﺻﺎدرات ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ و اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ای از ﺻﺎدرات ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ ﮐﺸﻮر، ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﻧﺮخ ارز ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﮑﯽ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎد اﯾﺮان وﺟﻮد ﺑﯽﺛﺒﺎﺗﯽ ﺗﻮام ﺑﺎ اﻧﺤﺮاف ﻧﺮخ ارز واﻗﻌﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳـﯽ ﺗـﺎﺛﯿﺮ اﻧﺤـﺮاف و ﺑـﯽ ﺛﺒـﺎﺗﯽ ﻧـﺮخ ارز اﻗﻌﯽ ﺑﺮ ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ در اﯾﺮان ﻃﯽ دوره زﻣﺎﻧﯽ 1394-1360 ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘـﺪا ﻣﺘﻐﯿـﺮ اﻧﺤـﺮاف نرخ ارز ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺎ وﻗﻔﻪ ﻫﺎی ﺗﻮزﯾﻌﯽ (ARDL ) ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ، ﺷﺎﺧﺺ ﺑﯽ ﺛﺒـﺎﺗﯽ ﻧـﺮخ ارز واﻗﻌـﯽ ﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل GARCH ﺑﺮآورد ﺷﺪه ﺳﭙﺲ ﻣﺪل ﻋﺮﺿﻪ ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ اﯾﺮان، ﺑﺎ روش ARDL ﺗﺨﻤـﯿﻦ زد ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻫﻤـﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫـﺎی ﺗﻮﺿـﯿﺤﯽ در ﺑﻠﻨﺪﻣـﺪت ﺗـﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨـﯽ داری ﺑـﺮ ﺻـﺎدرات ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ دارﻧﺪ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ اﯾﺮان ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ، اﻧﺤﺮاف ﻧﺮخ واﻗﻌﯽ ارز، ﺑﯽ ﺛﺒﺎﺗﯽ ﻧﺮخ واﻗﻌـﯽ ارز و رابطه مبادﻟﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﻌﻨﯽداری ﺑﺮ ﺻﺎدرات ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ اﯾﺮان دارد.
خلاصه ماشینی:
"٣- روش تحقیق با فرض اینکه ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه یک عرضه کننده کوچک و قیمت پذیر است و محصولات خود را دریک بازار رقابتی به فروش میرساند و بر اساس ادبیات اقتصادی و مطالعات تجربی صورت گرفتـه توسـط بـوگ و فگرنـگ ١(٢٠٠٧)، چیت و همکاران (٢٠٠٨) و کازرونی و همکاران (١٣٩٥) مدل ارایه شده برای عرضه صادرات غمحصولات پتروشیمی ایران بـه صورت زیر است : LNOEXt=1 2LRERt 6 LPt 3LVOLt 4LGDPt 5LTOTt Ut (1) که در آن : 1 Boug and Fagereng / LNOEX : لگاریتم صاردات محصولات پتروشیمی، LRER: لگاریتم نرخ واقعی ارز، : انحراف نرخ واقعـی ارز، LVOL :لگاریتم شاخص بیثباتی نرخ ارز واقعی، LGDP: لگاریتم تولید ناخالص داخلی، LTOT : لگاریتم رابطه مبادله .
شکل کلـی مدل اقتصاد سنجی مورد استفاده در این مطالعه که مبنای برآورد و تخمین نرخ واقعی ارز تعادلی است به صورت زیر می باشد: 1 Kamin 2 Terra amp; Frederico 3 Autoregressive Distributed Lag 4 Edwards برای مطالعه بیشتر و نحوه محاسبه نرخ واقعی ارز تعادلی به مقاله کازرونی و همکاران (١٣٩٥) مراجعه شود٥ / (5) که در آن : LRER : لگاریتم نرخ واقعی ارز، LTROP: لگاریتم درجه ی باز بودن اقتصاد، LGOVC: لگاریتم شاخص سیاست های مـالی دولت ، LOIL : لگاریتم درآمد نفتی نسبت به تولید ناخالص داخلی ، LESUB: پریمیوم نـرخ ارز کـه برابـر اسـت بـا: نـرخ ارز رسمی / (نرخ ارز رسمی - نرخ ارز بازار آزاد) =پریمیوم نرخ ارز ٤- تصریح مدل بی ثباتی نرخ ارز شاخص بیثباتی که به صورت آهنگ شدت تغییرات یک متغیر تعریف میشود، از نقطه نظـر اقتصـاد کـلان بـی ثبـاتی١ و ازنظـر عاملان اقتصادی نا اطمینانی ٢ تلقی میشود."