چکیده:
در تعالیم الهی و تفاسیر قرآنی، به شناخت و ابعاد مختلف آن و نیز موضوع زیبایی و گسترهی آن در ابعاد وجودی انسان، به مناسبتهای مختلف و در جایگاههای متعدد توجه شده است، بهگونهای که میتوان میان شناخت و زیبایی، پیوند عمیق و تفکیکناپذیری را مشاهده کرد. علامهطباطبایی، از مفسران بزرگ شیعی، با ژرفاندیشی در قرآن و آموزههای تربیتی آن، توجه به ادراک حسی(سمع و بصر) را، مقدمه و منشأ علوم حصولی(تصورات) میداند و فؤاد را برابر با قوهی عقل و مبدأ تصدیق و تعقل برمیشمرد. این نوع نگاه به ابزار معرفت، پایهی اصلیِ بُعد خاصی از تربیت با عنوان «تربیت زیباشناختی» است. در پژوهش حاضر که، به شیوهی توصیفی_ تحلیلی و با مراجعه به منابع دست اول و منابعکتابخانهای، بهویژه تفسیر المیزان انجام شده است، ضمن تبیین برخی از دیدگاههای معرفتشناسی و زیباییشناسی علامه طباطبایی و پیوند میان آنها، نوع خاصی از تفکر در اهداف آموزشی، با عنوان «تفکر چندوجهی» در تربیت زیباشناختی مطرح میشود، که حاصل آن، توجه توأمان به عقل و اندیشه، احساس بیرونی و درونی و عاطفه و ایمان و حقپذیری است. بنابراین، توجه و تقویت پرورش کیفیات حسی و ذائقهی زیباییشناختی فراگیران، به موازات پرورش و تقویت عقل سلیم و توجه به دل و فطرت سالم، بایستی در اولویت برنامههای نظام آموزشی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"در پژوهش حاضر که، به شیوهی توصیفی_ تحلیلی و با مراجعه به منابع دست اول و منابعکتابخانهای، بهویژه تفسیر المیزان انجام شده است، ضمن تبیین برخی از دیدگاههای معرفتشناسی و زیباییشناسی علامه طباطبایی و پیوند میان آنها، نوع خاصی از تفکر در اهداف آموزشی، با عنوان «تفکر چندوجهی» در تربیت زیباشناختی مطرح میشود، که حاصل آن، توجه توأمان به عقل و اندیشه، احساس بیرونی و درونی و عاطفه و ایمان و حقپذیری است.
در این نوشتار، جایگاه زیبایی در معرفتشناسی علامهطباطبایی و دیدگاه وی پیرامون معرفت و ارتباط آن با زیبایی بررسی شده است؛ یعنی به مباحثی نظیر: چیستی زیبایی و امکان تعریف آن، تعریف علم، ابزار و منابع کسب علم از دیدگاه علامه طباطبایی پرداخته شده، سپس با تحلیل معرفت از دیدگاه قرآن و تفاسیر ایشان، به نوع خاصی از تفکر تحت عنوان «تفکر چند وجهی» رسیده است.
با توجه به مطالبی، که در رابطه با ابزار و منابع کسب علم از دیدگاه علامه طباطبایی بیان شد و با تدبر در آیات قرآن، به نظر میرسد میتوان تفکر چندوجهی را از نگاه علامه طباطبایی، بهصورت جامعتر در نظام آموزشی در شکل زیر نشان داد: 4-بحث و نتیجهگیری با کاوش در مباحث معرفتشناسی علامهطباطبایی، بهویژه ابزار و منابع کسب علم از دیدگاه ایشان؛ نظیر: حس و تجربه، طبیعت، عقل و خرد، دل و شهود، آفاق و انفس، فطرت، وحی و الهام و نیز مباحث مربوط به زیبایی و گسترهی آن در تمامی عرصههای زندگی از محسوس تا معنوی و معقول و پیوند آنها با یکدیگر میتوان به نتیجهی جدیدی در عرصهی تربیت زیباییشناختی بهویژه در اهداف آن دست یافت، که از آن تحت عنوان «تفکر چندوجهی» می توان نام برد."