چکیده:
رویکرد نظاممند به جنبشها، امر سیاسی جدیدی است که مستلزم گسترش مفهومی عمیق و همهجانبه از هویت است. جنبشها نشان دادهاند با تمایزگذاری بین خود و دیگران، مرزهای هویتی خود را ترسیم کرده و به اثبات هویت جمعی منحصر به فرد میپردازند (تاریخچه)، محوری که از دریچه تاثیر فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی جدید بر کاهش فاصلههای مکانی و فضایی آن، به عنوان خصیصه بارز جهانیشدن، کمتر دیده شده است (پیشینه). از ابهامات موجود، نبود شفافیت در شیوه زندگی مطلوب متکی بر هویت بازدارنده جنبشهای بازخیزش مذهبی در رویارویی با جهانی شدن است (مسئله)؛ لذا، پرسش اصلی آن است که در دوره کنونی، شیوه هویتیابی در جنبشهای بازخیزش مذهبی چگونه بوده و چه چهارچوبی را برای اندیشهورزی، رفتار اجتماعی و ساخت سیاسی پیشنهاد میکند؟ (سوال) احتمالا شیوه هویتیابی در جنبشهای بازخیزش مذهبی چون اخوان المسلمین، بر پایه هویت مقاومت، تبلور مییابد (فرضیه). مقاله حاضر به شیوه جامعهشناسی تاریخی با ابزار گردآوری اسنادی (روش) در پی تنویر آن؛ برای نیل به شناسایی چگونگی تعریف هویت در جنبشهای بازخیزش مذهبی در دوره جهانیشدن است (هدف). این جنبشها بر هویتهای خاص، مسئولیتپذیری اخلاقی و ساختهای مشارکتجویانه اتکا دارند و شیوه هویتیابی دارای ظرفیت حرکت از راستکیشی به تاملی، (بنیانهای فکری)، از خشونتورزی به آشتیجویی (شیوههای رفتاری). و از ساخت پایگانی قدرت به روابط بیناکنشی فرهنگی (توانش سیاسی) است (یافته).
Systematic approach to movements is a new political issue which requires deep and comprehensive conceptual development of identity. Movements have shown that by differentiating self and others، they have drawn the boundaries of their identity and have proved unique collective identity، (History) an issue which from the perspective of the effect of communication and information technology on the decrease of its spatial and locational distances، as the significant feature of globalization، has not been given considerable attention! (Background) Lack of clarity in the desired lifestyle based on preventive identity of religious uprising movements in confronting globalization is among the existing ambiguities! (Problem) As a result، the main question is that: In the present era، what are the method of identity formation in religious uprising movements and what kind of framework does that suggest for thinking، social behavior and political structure? (Question) Probably، the method of identity formation in religious uprising movements like the Muslim Brotherhood is realized based on the identity of resistance. (Hypothesis) The present article، using historical sociology method through documentary data collection (Methodology)، seeks to shed light on it to identify how identity is defined in religious uprising movements in globalization era. (Objective) These movements rely on special identities، moral responsibility and partnership structures and the method of identity formation enjoys the capacity of moving from orthodoxy to contemplation (Intellectual foundations) from violence to reconciliation (behavioral methods) and from building power base to cultural interaction relations (political competence). (Finding)
خلاصه ماشینی:
"ازآنجاکه ساخت هویت اجتماعی در بستر روابط قدرت صورت میپذیرد، سه صورت و منشاء برای ساخت هویت امکانپذیر است: اول، هویت مشروعیت بخش که توسط نهادهای غالب جامعه ایجاد میشود تا سلطۀ آنها را بر کنشگران اجتماعی گسترش دهد و عقلانی کند؛ دوم، هویت مقاومت که به دست کنشگرانی ایجاد میشود که در اوضاع و احوال یا شرایطی قرار دارند که از طرف منطق سلطه بیارزش دانسته میشود یا داغ ننگ بر آن زده میشود و سوم، هویت برنامهدار که هنگامی که کنشگران اجتماعی با استفاده از هرگونه مواد و مصالح تعریف میکند و به این ترتیب، در پی تغییر شکل کل ساخت احتماعی هستند، این نوع هویت تحقق مییابد (همان: 24-25).
بدینسان، برای توجیه بهرهگیری رهبران این جنبش فکری-اجتماعی از یک مفهوم سیاسی، لازم است دلایلی از درون فرهنگ و هویت خاص جامعۀ مصر و دیگر کشورهای عربی-اسلامی ارائه کنیم که مطابق آن، به یک سلسله اهداف و غایات بر دیگر اهداف و غایات رجحان میبخشد (Simms, 2002).
برایناساس، مسئلۀ اصلی آن است که در دورۀ کنونی، شیوۀ هویتیابی در جنبشهای بازخیزش مذهبی چگونه است و چه چهارچوبی برای اندیشهورزی، رفتار اجتماعی و ساخت سیاسی پیشنهاد میکند؟ بهرهگیری از روش جامعهشناسی تاریخی و ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی، ما را در بررسی مدعای این پژوهش، یعنی نوع خاص و ویژۀ هویت مقاومت یاری میرساند.
بدینسان، فارغ از تحولات سیاسی پس از سرنگونی مرسی، حضور اخوان المسلمین در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری سهدهه اخیر، چشمپوشی از الگوی خلافت و تلاش برای کسب اعتبار اجتماعی از طریق فعالیتهای فرهنگی است؛ ازاینرو، این جنبش در دورۀ کنونی، توانش سیاسی خود را نه در باورهای از پیش اندیشیدهشدۀ عمومی، بلکه در ارتباطات گسترده جدیدی میجوید که کاملا با اقناع و پذیرش استدلالی آن باورها درآمیخته است که این خود آزمونپذیری و اصلاح دایمی شیوهها و الگوهای دینی را در اندیشه و عمل سیاسی اخوان نشان میدهد."