چکیده:
در مقاله حاضر در پی بررسی جایگاه مصرف در زیست جهان شهروندان تهرانی هسنیم. در این مسیر بر جایگاه مصرف در منظومه تجارب زیسته شهروندان و نقش آن در شکل دادن به فضاهای شهری تهران و هویتهای سیال موجود در این کلانشهر تمرکز نموده و تاثیر مصرف در برساخت هویت شهر و شهروندان را مورد بررسی قرار دادهایم. این تحقیق با استفاده از روش نظریه مبنایی و از خلال مشاهده میدانی مشارکتی و مستقیم و همچنین مصاحبه با 31 نفر از شهروندان تهرانی انجام شده و در نهایت یافتههای بررسی در قالب هشت مقوله اصلی و تعدادی مقوله فرعی سازمان یافتهاند. پل زدن میان سطوح تحلیلی به جای باقی ماندن در سطح خرد یا کلان و همچنین اتخاذ رویکردی چند وجهی برای بررسی وجوه پارادوکسیکال مصرف، از جمله ویزگیهای تحقیق و شیوه بررسی حاضر هستند. تکثر تقلیل ناپذیر نیروهای موثر بر مصرف و هویتهای چند پاره و فضاهای شهری مرتبط، نشانهای شدن مصرف و استقلال نسبی پرکتیسهای مصرفی از عمل مصرف و همینطور وجود رابطه دیالکتیکی میان مصرف و چارچوبهای محدود کننده و جهت دهنده به رفتارها و ذهنیتهای مصرفی و همزمانی تثبیت و فراگذشتن از این چارچوبها در قالب دیالکتیک مصرف از یافتههای تحقیق حاضر هستند.
خلاصه ماشینی:
با مصرف اعمال قدرت، عملا برای همیشه، حتی از اعمالکنندة آن جدا میشود و شبکههای خرد قدرت در تمامی بخشهای جهان زیستی پراکنده میشوند هرچند ماهیت خرد همین شبکهها همزمان مقاومت را نیز امکانپذیر میکند.
2. 4 خرید بهمثابة امری مکمل خرید معمولا ابزاری صرف برای مصرف تلقی میشود، اما مشاهدة رفتارهای مصرفی افراد در فروشگاههای تجاری و گفتههای تعدادی از شهروندان در این تحقیق نشان میدهد که خرید ابعادی دارد که آن را فقط در ذیل مصرف معنادار نمیکند.
این مسئله بهویژه دربارة پوشش برجستهتر است، اما در اغلب موارد به این نکته اشاره شده است که گرچه مصرف و بهویژه نوع پوشش مصاحبهشوندگان زن و در مواردی مرد میتواند ناهمخوان با عرف، قانون، یا مذهب باشد، اما افراد هیچ میل و انگیزة آشکاری برای مقاومت دربرابر موانع و چهارچوبهای کنترلی در این نوع مصارف از خود بروز نمیدهند.
اهمیت یافتن وجه نشانهای رفتارهای مصرفی را نیز به رفتارهایی نمایشی بدل کرده است که ماهیتی مستقل از عمل مصرف پیدا کردهاند و خود به رفتارهایی مصرفی بدل میشوند؛7 این امر تهران را، بهمنزلة بستر این رفتارها، از اساس به شهری مصرفی بدل میکند که فضاهای آن بهانحای مختلف مورد مصرف قرار میگیرند.
آنچه بیشاز همه ما را به اتخاذ رویکردی دیالکتیکی دربرابر مصرف وامیدارد وضعیت تاریخی خاص تهران در جایگاه پایتخت ایران و ویژگی خاص این کشور با در نظر گرفتن ماهیت دولت مدرن و نوع رابطة خاص دولت با بخشهای مختلف جامعه و اقتصاد در ایران و همچنین ایدئولوژی مدرن نظام سیاسی کنونی است (که عمدتا در قالبی گذشتهگرا بازنمایی میشود گرچه بهواقع چنین نیست).