چکیده:
طراحی نقوش گلیم و فرش، دارای ارزش هایی است که علیرغم توجه بسیاری از هنرمندان و هنردوستان، هنوز جای بررسی بسیار دارد. زیرا که تمام هنرمندان و پژوهشگران بر این باورند که این نقوش از طبیعت الهام گرفته شده است. دیدگاه طراح نقوش گلیم جیرفت نسبت به مسائل مختلفی که مضمون آثارش را تشکیل می دهد، نگرشی آرمانی بوده که زائیده ی فکر و باورهای هنرمند، بنا به الهامات، احساسات و اشتیاقش می باشد. لیکن هنرمند طراح نقوش گلیم جیرفت سعی دارد که مخاطب خود را از طریق دگرگونی طبیعت زیبا، به زیبایی ازلی و مطلق رهنمون سازد، این همان سلوکی است که خود نیز پیموده است. نوشتار پیش روی سعی دارد که با نگاهی به نقوش گلیم جیرفت؛ آن ها را از نظر ویژگی های تصویری و نیز وجود تشابهشان با برخی از عناصر طبیعت و چگونگی تطبیق آن ها با طبیعت مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، این پژوهش از لحاظ ماهیت؛ توصیفی، تحلیلی و تاریخی بوده و به روش میدانی- کتابخانه ای تدوین یافته است. ضرورت انجام چنین تحقیقی می تواند هنرمندان و طراحان نقوش را به شناخت دقیق تری نسبت به دیدگاه طراحان گذشته و شیوه تغییرات این فرم ها آشنا سازد. بر اساس تقسیم بندی نقوش به چهار گروه: گیاهی، حیوانی، اشیاء و انتزاعی- اقتباسی، این نتیجه حاصل گردید که از لحاظ گستردگی نقوش در فضای متن و حاشیه گلیم های جیرفت، گروه حیوانی در درجه ی اول؛ و پس از آن، به ترتیب گروه انتزاعی – اقتباسی، اشیاء و گیاهی قرار دارد. این نقوش متاثر از منطقه جغرافیایی و نیز اعتقادات مردم بافنده آن است.
On the one hand، due to reduce oil revenues and the need for the exchange of non-oil export، especially carpet industry as the most important goods of non-oil export and on the other hand، due to the downward trend of carpet export as a national brand in the global market and overtaking countries such as China and India from Iran in recent years، the purpose of this study is to identify and prioritize strategic effective components on Hand-woven Carpet industry as a national brand in the global market. To achieve this purpose، we used the integrated approach for strategic and hierarchical analyses. First، we conducted directed and free interviews with a number of experts in the industry in order to identify the weaknesses، strengths، opportunities and threats with deep library studies and to collect the qualitative data. Also، for collecting documentary information، we used two questionnaires to prioritize and measure the relative importance of effective factors. According to analysis of the research results، the most important effective internal factors on the industry's position include: to be reliable and well-known the brand of Iranian carpet، and the lack of attention to requests، needs and tastes of the world market and the most important effective external factors on the industry's position include: the opportunity of terminating international sanctions in regard to Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) and the threat of entry the foreign competitors with more advanced facilities and reducing market share in recent years. Also، the aggressive strategy (Strength، Opportunity) was selected as the superior strategy for the promotion of position in the industry. According to the results، it is suggested that activists in this industry establish a comprehensive plan to identify untapped and intact world markets، capital entry and foreign expertise، optimizing resource consumption and reducing the cost of product، reinforcement of order -taking and finally، improving the distribution and sales channels by relying on knowledge of information technology.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش با هدف بررسی وجود و میزان تأثیرپذیری نقوش گلیم بافتههای جیرفت از طبیعت اطراف و محیط زیست بافندگان انجام شده است که بر مبنای بررسی توصیفی، تحلیلی و تاریخی بوده و به روش میدانی- کتابخانهای تدوین یافته است.
همچنین استفاده از نقوش ساده شده حیوانات و گیاهان موجود در طبیعت جیرفت، در گلیم این منطقه، بیانگر تأثیر فراوان محیط زیست بر بافندگان جیرفت بوده است.
ج. پنبه مویی: این نوع گلیم دارای تار پنبهای و پود مویی است که به ندرت به این صورت بافته میشود چرا که مو در حاشیهها و شیرازه به کار رفته و به ندرت در متن استفاده شده است.
با نگاهی کلی به نقوش مورد بررسی، میتوان دریافت که تمامی این نقوش بازتابی از طبیعت پیرامون بافنده و به عبارتی «عینی» بوده و پس از ساده و انتزاعی شدن در ذهن وی، بر روی دست بافتهها نقش بسته است.
· نقش چش گوو: نقش «چشم گاو» که به آن «چش گوو» گفته میشود؛ در بسیاری از گلیم بافتههای جیرفت دیده میشود، عدهای از بافندگان به آن«بادامک» یا «بادام چه» نیز میگویند (رجوع شود به تصویر صفحه) · نقش دندون موشو: نقش «دندان موش» که در اصطلاح محلی به آن «دندون موشو» میگویند، همیشه در حاشیههای گلیمهای جیرفت استفاده میشود و هیچ گاه در متن کار دیده نشده است(تصویر9).
(رجوع شود به تصویر صفحه) · نقش مغراضو: نقش قیچی (تصویر20) که در گویش محلی به آن «مقراضو» یا «مغراضو» میگویند؛ به ندرت در نقوش دست بافتههای مورد بررسی دیده شده است.