چکیده:
شناخت سبک و زبان هر اثری به دریافت و فهم درونمایه و مطالب آن، کمک بسیاری خواهد کرد؛ بهویژه زمانی که متن عرفانی و ادبی باشد. زبان در این متون تاحدّی از شکل معیار و ساختار اصلی خود خارج میشود. معارف، تنها اثر بهاءولد، بیانگر دلنوشتهها و حاصل حالات روحانی و عرفانی نویسنده است. مؤلف در آن با زبانی خاص و بیانی ویژه و شعرگونه عرفان و جهانبینی خود را به تصویر کشیده است؛ به همین سبب ازجمله متونی است که بیتردید در گروه متون ادبی قرار میگیرد و آن را برپایة الگوی سبکشناسی لایهای (لایههای پنجگانۀ آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک) میتوان بررسی کرد. این مقاله میکوشد تا با دیدگاهی سبکشناسانه، نحو و ویژگیهای نحوی معارف را بررسی کند و با واکاوی لایۀ نحوی این اثر، برجستگیهای نحوی و دستوری آن را تحلیل و تبیین کند. با این بررسی آشکار میشود که ساختار زبانی و نحوی معارف چه اندازه از شیوۀ گفتار شفاهی و زبان گفت و شنود رودررو تأثیر پذیرفته است. همچنین دریافته میشود محتوای عرفانی متن و پیشۀ وعظ نگارندۀ آن تا چه اندازه بر ساختمان نحوی کلام تأثیر گذاشته است.
Understanding the style and language of any work will help to realize the content and its matter;especially when it is a mystical and literary text. In these texts، the language somehow goes out of its standard shape and original structure.Ma’aref، the only work of Bahá'u'llad، expresses the results of the writer's spiritual and mystical conditions.The author depicts his mysticism and worldview with a special language and a specific statement.That’s why it is the text which is undoubtedly among the category of literary texts and it can be examined on the basis of layer stylistic pattern (phonetic، lexical، syntactic، rhetorical، and ideological layers). This article studies the syntax and syntactic features of Ma’aref with a stylistic view and analyzes and explains its syntactic and grammatical features by analyzing the syntax layer of this work. This study reveals how much the linguistic and syntactic structure of Ma’aref has been influenced by the way of oral speech and the language of face-to-face interaction. It is also showed that the mystical content of the text and the preacher's narration has affected the syntactic structure of the word.
خلاصه ماشینی:
معارف فقط اثری با درونمایۀ موعظه نیست ؛ نکته های نغز عرفانی و کلامی که در قسـمت هـای مختلـف مـتن این کتاب طرح و تفسیر شده است ، همراه با نوشته هـایی کـه از رخـداد حـالات والای عرفـانی در بـاب نگارنـدة آن خبـر میدهد، این اثر را در شمار متون عرفانی ناب قرار داده است ؛ به گونه ایکه نه تنها ازنظر محتوا، بلکه از منظـر سـاختار، زبـان ، سبک ، ویژگیهای ادبی نیز درخور تأمل و بررسی است .
بنـابراین «هـر شـخص بنا به ویژگیهای روحی و نوع موضوع ، ساخت های نحوی خاصی را بیشتر به کار میبرد و برخی زبان شناسان باتکیه بـر چنین مطالعاتی، سبک را شالوده ای از گزینش زبان می شمارند؛ گزینشی که از سـاخت هـای مختلـف زبـان بـه اقتضـای موقعیت و متناسب با بافت کلام و تحت تأثیر عوامل بافتی گوناگون مانند ژانر متن ، زمان ، مکان و سرشت فضای ارتباط صورت میگیرد و بر همین اساس است که سبک شناسی، بررسی نوع گزینش ها و علـت تـرجیح یکـی از گزینـه هـا بـر دیگران است » (فتوحی، ١٣٩١: ٣٩).
کوتاهی و بلندی جملات ، کارکردهـای مختلـف فعـل ، شـیوه هـای کـاربرد افعـال در ساختار جمله ، صدای دستوری جملات ، چیدمان نحوی نامنظم ، تکرار، عطف ، زمان افعال ، نحوة کاربرد ادات مختلف در جمله ، شیوة بیان عدد و معدود و نمونه های فراوان دیگری از این دست کـه سـرانجام نحـو کـلام را در یـک مـتن رقـم میزند، عناصری هستند که در بررسی ویژگیهای نحوی متن به آنها توجه میشود.