چکیده:
تفسیر موضوعی آیات قرآن با تمرکز بر تعداد محدودی از آیات مرتبط با یک موضوع، تفسیری است که به ایجاد تصور جامع و فهمی عمیق نسبت به موضوعات قرآنی کمک میکند. نویسنده کتاب آفرینش در قرآن با استفاده از الگوی روشی تفسیر در مکتب ادبی به مطالعه و بررسی موضوعی آیات مربوطبه آفرینش پرداخته است. او با بررسی و مقایسه تفاسیر سنتی و مدرن در مواجهه با نظریههای کیهانشناسی و برای رسیدن به فهمی برخاسته از اقتضائات دنیای جدید و نیز گونهای واکنش مؤمنانه به موفقیتهای علمی،روش مطالعه هرمنوتیکی مؤلفمحور در برابر متنمحور را بدون پیروی از مکتب خاصی بهکار گرفته است. این اثر، پژوهشی است که افقی جدید در مباحث تفسیری میگشاید؛ ازاینروبررسی همراه با دیدگاهی نقادانه میتواند به اعتلای آن یاری رساند. براین اساس، در مقالة حاضر پس از معرفی کلی اثر و ارائه خلاصهای از محتوای آن، علاوه بر تحلیل روش مؤلف به برخی از ویژگیهای ساختاری و محتوایی، همچنین به جنبههای مثبت و منفی آن اشاره و برای رفع کاستی پیشنهاداتی ارائه میشود.
خلاصه ماشینی:
مؤلف در بخشی از کتاب که موضوع محور است از روش توصیفی بهره بـرده اسـت و درصدد پاسخگویی به این سؤالات است که با فرض وجـود گـزاره هـای علمـی نـاظر بـه پیدایش جهان طبیعت در قرآن ، مفسران دوره قدیم چگونه آنها را تفسیر کرده اند؟ و سـؤال دیگر آنکه ظهور نظریه های جدید از قرن هفدهم در سایه شیوه های نوین تحقیـق در علـوم تجربی درباره آفرینش جهان طبیعت ، چه تأثیری بـر نظـر مفسـران در دوره جدیـد داشـته است ؟ مؤلف بعد از تعیین حدود بحث ، خواننده را گام به گام پیش می برد و در چهار فصـل اول نتیجه بررسی های خود را برای پاسخ به این دو سؤال ارائه می دهد.
همچنـین مـی کوشـد از ایـن طریـق پاسـخ سؤالات ذیل را ارائه نماید: معنای به دست آمده را چگونه می توان تفسیر کرد؟ رابطه و نسبت تفسیری این روش بـا تفسیرهای دیگر چگونه است ؟ و در نهایت مـراد اصـلی قـرآن در بیـان آیـات مربـوط بـه پدیده های طبیعی را چگونه می توان فهمید؟ مؤلف آفرینش در قرآن ، در مقدمه یادآور مـی شـود ایـده ایـن تحقیـق را اولـین بـار از نصرحامد ابوزید مصری الأصل ، استاد سـابق دانشـگاه لایـدن هلنـد فـرا گرفتـه اسـت .
فصل نخست اثر حاضر با عنوان کلیات می کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد که به طور کلی سنت تفسیر قرآن در فرهنگ و تمدن اسلامی و به طور خاص رویکرد علمی در تفسیر چگونه پیدا شده است و با معرفی روش تفسیر در مکتب ادبی به طور اخص آن را به عنوان الگوی روشی این مطالعه برمی گزیند و آیات مربوط به آفـرینش را مطـابق بـا الگـوی ایـن مکتب انتخاب ، مرتب و بررسی می کند.