چکیده:
در نظریّۀ شناختی استعاره، ادراک مفاهیم انتزاعی به واسطۀ استعارههای مفهومی میسر میشود به گونهای که با حذف این استعارهها، بخش بزرگی از معنای این مفاهیم نیز از دست میرود. با فرض پذیرش این نظریه، وجود به عنوان یکی از مهمترین مفاهیم در فلسفۀ ملاصدرا نیز به واسطۀ استعارههای مفهومی گوناگونی فهم میشود. استعارۀ «وجود به مثابۀ امر سیال» ویژگیهای جسم سیال را به وجود در الهیات نگاشت میشود. جسم سیال قادر به شکل حفظ خود نیست و به شکل ظرف خود در میآید و همچنین جسم سیال پیوسته و یکپارچه به نظر میرسد. این دو ویژگی در مفهومسازی وحدت وجود نقش بسزایی دارد. همچنین در دیدگاه وحدت وجودی، خلق عالم ممکن با دو اصطلاح سریان و انبساط وجود توصیف میشود. دو اصطلاح مذکور نیز ریشه در فهم وجود به مثابۀ امر سیال دارد. استعارۀ مذکور هم در نظریۀ وحدت تشکیکی وجود به عنوان دیدگاه متوسط ملاصدرا و هم در نظریۀ وحدت شخصی وجود به عنوان دیدگاه نهایی او مورد استفاده قرار گرفته است.
In cognitive metaphor theory، abstract concepts are understood by conceptual metaphors so that by removing these metaphors، these concepts are not understandable. Given this theory، wujud (existence)، as one of the most important concepts in Mulla Sadra’s philosophy، is understood by several conceptual metaphors. Existence-as-fluid metaphor maps the properties of the fluid on the existence in metaphysics. The fluid is not able to keep its body shape، but conforms to the shape of its container; so، the fluid is seen as continuous and integrated matter. These two properties play an important role in the conceptualization of the existential unity. In the theory of existential unity، creation of the universe is described by the flow and expansion of existence. The two terms are also rooted in the understanding of existence as a fluid.
خلاصه ماشینی:
"استعارٔە وجود به مثابۀ امر سیال در فلسفۀ ملاصدرا ١ وحید خادم زاده (تاریخ دریافت مقاله : ٩٥/١٠/٧ ـ تاریخ پذیرش مقاله : ٩٦/٤/٢٨) چکیده در نظریۀ شناختی استعاره ، ادراک مفاهیم انتزاعی به واسطۀ استعاره های مفهومی میسر می شود به گونه ای که با حذف این استعاره ها، بخش بزرگی از معنای این مفاهیم نیز از دست می رود.
به عنوان مثال ، ملاصدرا در قالب گزاره های زیر نظریۀ وحدت وجود را توصیف می کند: • وجود حقیقت واحد ساری در جمیع موجودات است که بر حسب تشکیک در کمال و نقص متفاوت می شوند، به همین ترتیب ، صفات حقیقیه همانند علم ، قدرت ، اراده و حیات نیز در تمام مراتب سریان وجود، ساری است ١[١٨، ج٦، ص١١٧].
علیت (تشأن ) به مثابۀ حرکت یه سیال در دیدگاه وحدت تشکیکی وجود می توان از رابطه علیت سخن گفت ولی ملاصدرا در نظر نهایی خویش و با قبول نظریۀ وحدت شخصی وجود، علیت میان موجودات را انکار و رابطه باری تعالی با ممکنات را رابطه ذی شأن و شأن معرفی می کند.
تمثیل های مذکور جهت حل این مسائل ارائه شده اند که چگونه وحدت حقیقی عالم با کثرت محسوس موجودات قابل جمع است ؟ چگونه وحدت وجود منجر به همه خدایی و حلول خداوند در ممکنات نمی شود؟ یا چگونه می توان گفت که ممکنات و مخلوقات الهی هم هستند و هم نیستند؟ در حالی که استعاره های مفهومی در سطحی بنیادی تر به رابطه علیت و چگونه ارتباط وجودات با یکدیگر می پردازند."