چکیده:
جایگاه بلند و رفیع مولانا و شمس در عرصۀ ادب و عرفان از گذشتههای دور تا امروز در ایران و برخی کشورهای جهان به ویژه سرزمینهای آلمان، انگلیس، فرانسه، آمریکا و ... گسترش و پیشرفت فراوان داشته است. وجود آثار و ترجمههای فراهم آمده در کارنامۀ شمسپژوهی و پژوهش در آثار و افکار مولانا و تهیّه و تدوین کتابشناسیها در این خصوص، به ویژه شهرتی که شمس در دهههای اخیر پیدا کرده، این امر را ثابت میکند.از طرفی، از آنجایی که ابعاد شخصیتی و ارزش والای اندیشه و جهانبینی مولانا و شمس بسیار گسترده و دایرۀ اطلاعات و منابع و مآخذ دربارۀ آنان زیاد است، از این رو بهتر آن دیدم که فقط در حوزۀ زبان انگلیسی -آن هم در حدّ اختصار- بدین موضوع بپردازم و مقالۀ کوتاهی بنویسم تا انشاءالله در فرصتهای دیگر بدین مهّم پرداخته که تا حدودی حق مطلب ادا شود.
خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که مولویپژوهی و جست وجو در احوال و افکـار شـمس تبریـزی در طـول دهه ها و حتی سدههای گذشته در جوامع گوناگون همواره مورد توجه بوده اسـت زیـرا بـه تعبیری، امروزه مولانا معروفترین شاعر جهان به شمار میآید و بر پایه منابع متعدد مولـوی پر خوانندهترین شاعر آمریکای شمالی خوانده شده است تحقیقات ویژة مولانا –این دریای ژرف و پهناور- که سرشار از مضامین عرفانی و نکته هـای ریزبینانـۀ عمیـق بـرای پاکـان و صاحب نظران است به مثابۀ آینۀ حقیقت نما در برابر دیدگان ارباب بینش و جویندگان شـور و عشق و زیبایی قرار دارد.
با بیان این مقدمات جای دارد یادی از برخی محققان انگلیسیزبان کـه سـالهـا در امـر تحقیق و تصحیح و ترجمۀ آثار مولانا وقت صرف کرده و موجبات شناخت مولانا و شمس و افکار عرفانی آن دو بزرگ عارف ایران و اسلام، در جهان شدهاند با بیان خدمات رینولـد نیکلسون آغاز کنیم : نیکلسون یکی از مولویشناسـان برجسـتۀ انگلیسـیزبـان اسـت کـه آثـارش در زمینـۀ مولویپژوهی و شمس پژوهی و تصوف اسلامی زبانزد و بعضا بسیار در خور توجه است و کمتر همتایی دراین موضوعهـا دارد.
آرتور جان آربری خاورشناس برجستۀ انگلیسی و شاگرد نیکلسون کاملا آشنا با عرفـان اسلامی آثار متعدد به زبان فارسی و عربی و تصحیح نسخ خطی و مهم تـر از همـه ترجمـۀ قرآن مجید و موضوعات دیگر محقق و مترجم آثار مولوی نیز بود اما او سعی نداشت مثـل یک شاعر اشعار وی را ترجمه کند بلکه تلاش میکرد شعر را مانند پژوهنـدهای وفـادار بـه وزن و قافیۀ مـتن اصـلی برگردانـد(لوئیس ، ١٣٨٣، ص٧٦٩)."