چکیده:
پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر اضطراب اجتماعی نوجوانان پسر کمتوان ذهنی شهر یزد انجام شده است. روش این پژوهش آزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بوده و جامعه آماری دانشآموزان پسر کمتوان ذهنی 11 تا 20 ساله را شامل میشد که در سال تحصیلی 94-93 در مدارس خاصّ کمتوان ذهنی شهر یزد مشغول به تحصیل بودهاند. نمونه این پژوهش شامل 40 دانشآموز است که بهطور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه (20 نفر برای هر گروه) جایگزین شدند. ابزار پژوهش، مقیاس اضطراب اجتماعی لاجرسا برای نوجوانان بود. برنامه آموزش مهارتهای ارتباطی طی 12 جلسه 50 دقیقهای بر روی گروه آزمایش اجرا شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادههای جمعآوریشده، علاوه بر آمار توصیفی از آمار استنباطی مانند آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که بین دو گروه آزمایش و گواه از لحاظ اضطراب اجتماعی و تمامی ابعاد آن تفاوت معنیدار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشانگر آن بود که آموزش مهارت های ارتباطی باعث کاهش اضطراب اجتماعی و مولفه های آ«، یعنی ترس از ارزیابی منفی، اجتناب و اندوه اجتماعی در موقعیت جدید و اجتناب و اندوه عمومی در دانش آموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شده است. از این رو پیشنهاد میشود که بر آموزش مهارت های ارتباطی به دانش آموزان کم توان ذهنی تاکید شود.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشانگر آن بود که آموزش مهارتهای ارتباطی باعث کاهش اضطراب اجتماعی و مؤلفههای آن، یعنی ترس از ارزیابی منفی، اجتناب و اندوه اجتماعی در موقعیت جدید و اجتناب و اندوه عمومی در دانشآموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شده است.
پژوهشهای مختلفی تأثیر آموزش مهارتهای اجتماعی و ارتباطی را بر کاهش اضطراب اجتماعی و یا مؤلفههای آن نشان دادهاند (کایوند، شفیعآبادی و سودانی، 1388؛ همتیمنش، اخلاقی جامی و جباری، 1392؛ وکیلیان و قنبری هاشمآبادی، 1388؛ وکیلیان، قنبری هاشمآبادی و طباطبایی، 1387؛ زرگر، بهساکنژاد، اخلاقی جامی و زمستانی، 1393؛ دام باگن و کریمیت، 2000؛ ریپی و تامپسون، 2002، به نقل از کایوند و همکاران، 1388؛ تیگنول، فایتوت و اسوندسن، 2006، به نقل از کایوند و همکاران، 1388؛ هربرت، گاودیانو، رینگلد و مایرز، 2005).
برخی دیگر از پژوهشها نیز به این نتیجه دست یافتهاند که آموزش مهارت ابراز وجود یا جرأتورزی، به عنوان یکی از مؤلفههای مهارتهای ارتباطی، باعث کاهش اضطراب اجتماعی میشود (نیسی و شهنیییلاق، 1380؛ آمالی، 1377؛ رمضانی، 1373؛ ضرغامی، نیسی و اکبریپور، 1387؛ کیخایفرزانه، 1390؛ رحیمی، حقیقی، مهرابیزاده هنرمند و بشلیده، 1385؛ مهرابیزاده هنرمند، تقوی و عطاری، 1388؛ و لین و همکاران، 2004).
بنابراین، فرضیههای پژوهش با استفاده از روش آزمون t مستقل و تحلیل واریانس آزمون شدند که نتایج آن به شررح زیر است: فرضیۀ اول: آموزش مهارتهای ارتباطی بر کاهش اضطراب اجتماعی نوجوانان پسر با کمتوانی ذهنی شهر یزد تاثیر دارد.
Social skills training augments the effectiveness of cognitive behavioral group therary for social anxiety disorder.