چکیده:
در توصیف شخصیت و کرامت انسان از دو جهت میتوان سخن گفت،یکی درباره داشتهها و
ظرفیت وجودی که از آن تعبیر به کرامت ذاتی میشود و یکی از بایدها و نبایدهایی که
آن داشتهها را تقویت میکند و به کمال میرساند. بیشترین سخن پیشینیان درباره
کرامت، درباره بایدهای اخلاقی بوده، در حالی که باید انسان را شناخت و ساختار
هستیشناسانه او را کاوید و براساس آن نتیجهگیری کرد،از اینرو مهمترین مباحث این
نوشته به مبانی کرامت انسان در قرآن و پیامدهای توجه به کرامت میپردازد و آنگاه
نسبت آزادی با کرامت مورد توجه قرار میگیرد و مبانی این نسبت را در فرهنگ قرآنی
میکاود و در نهایت به عامل بیتوجهی به کرامت و دغدغههای آینده بشریت بویژه بحران
معنویت،که خطر جدی بشریت محسوب میشود و کرامت انسان را تهدید میکند مورد بحث قرار
میدهد یادآور میشود و راه حل بشریت را آزادی و معنویت میداند.
خلاصه ماشینی:
"در این باره قرآن از تسخیر خورشید و ماه،دریاها،رودها،شب و روز بلکه آنچه در روی زمین، بلکه آنچه در آسمان و زمین برای انسان سخن میگوید و این را به عنوان ارزش و برتری و نعمت میشمارد:و سخر لکم الشمس و القمر(ابراهیم،14/33) و سخر لکم الفلک لتجری فی البحر و سخر لکم الانهار(ابراهیم/32) و سخر لکم اللیل و النهار و الشمس و القمر(نحل،16/12) و هو الذی سخر البحر لتأکلوا منه لحما طریا (نحل/14) الم ترو ان الله سخر لکم ما فی السموات و ما فی الارض(لقمان،31/20) و سخر لکم ما فی السموات و ما فی الارض جمیعا (جاثیه،45/13)و آیات بسیار دیگری که با همین مضمون آمده و نشان میدهد که خداوند این نعمت را برای همه انسانها قرار داده و تفاوتی میان آنها نگذاشته و امتیازی خاص برای گروه خاص و عقیدهای خاص تعیین نکرده است.
مجازات مجرمان در محدوده قانون و با اثبات جرم و قطعی شدن آنهاست از اینرو بخشی از آیات قرآن ناظر به این جهت است که نباید فراتر از حدود پیش رفت و گرنه مجازات بیشتر از جرم خود ستم دیگری است:من یتعد حدودالله فاولئک هم الظالمون(بقره،2/229) در حوزهٔ مسائل اجتماعی و برخوردهای جمعی و گروهی برای پیشگیری از ناامنی هم باز تأکید میکند که به همان اندازهای که تجاوز میشود باید برخورد کرد:فمن اعتدی علیکم فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدی علیکم (بقره/194)و این شیوه نشان میدهد که افزون بر عدالتگرایی در مجازات،مسئله کرامت انسان چه اهمیت زیادی در رعایت حقوق مجرمان و محدود شدن مجازات به قوانین تعیین شده، دارد."