چکیده:
هدف این پژوهش تعیین اثربخشی ترسیم نقشههای مفهومی گروهی بر شاخصهای شناختی – عاطفی درس شیمی بود. نمونه پژوهش را 147 نفر از دانشآموزان دختر پایه اول متوسطه و محتوای آموزشی مورد نظر کتاب شیمی تشکیل میداد و طرح پژوهشی بر اساس یک طرح نیمه آزمایشی با پسآزمون و گروههای مقایسه طراحی شد. آزمودنیها به روش نمونهگیری خوشهای تکمرحلهای انتخاب و بهگونهای تصادفی به گروههای آزمایش (60 نفر) و کنترل (87 نفر) تخصیص داده شدند. در گروههای آزمایشی، نقشههای مفهومی گروهی پس از تدریس معلم، توسط آزمودنیها ترسیم شد و در گروه کنترل نیز آزمودنیها به شیوهی مرسوم به یادگیری متنهای درسی مشابه پرداختند. شاخصهای شناختی پژوهش بر اساس یک آزمون محققساخته و شاخصهای عاطفی بهوسیله پرسشنامه خوداثرمندی (موریس، 2001) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد ساخت نقشههای مفهومی گروهی تأثیر مثبتی بر شاخصهای شناختی فراگیران در درس شیمی داشته است. بخش دیگری از یافتهها نشان داد که ساخت نقشههای مفهومی گروهی تنها توانسته است بر خوداثرمندی تحصیلی بهعنوان یکی از مؤلفههای شاخص عاطفی پژوهش، اثر معنادار داشته باشد و در دیگر مؤلفههای خوداثرمندی (اجتماعی و هیجانی) تأثیر معنادار مشاهده نشد.
خلاصه ماشینی:
بخش ديگري از يافته ها نشان داد که ساخت نقشه هاي مفهومي گروهي تنها توانسته است بر خوداثرمندي تحصيلي به عنوان يکي از مؤلفه هاي شاخص عاطفي پژوهش ، اثر معنادار داشته باشد و در ديگر مؤلفه هاي خوداثرمندي (اجتماعي و هيجاني) تأثير معنادار مشاهده نشد.
نواک (١٩٩٠) نقشه مفهومي را به عنوان يک ابزار سازمان يافته ، براي نمايش دانش به همراه يک راهبرد فراشناختي جهت بهبود يادگيري معنيدار، توصيف ميکند (نويس آينن و کوپنن ٦، ٢٠١١) و اين نظريه در سال ٢٠١٠ نيز مورد پالايش قرار گرفت و استفاده از آن در محيط هاي يادگيري ديجيتال هم مورد بررسي قرار گرفت که بسيار موفقيت آميز بوده است (کرمي و عطاران ، ١٣٩٤).
يکي از اين پيش سازمان دهنده هاي مؤثر نقشه مفهومي است که ميتواند در طراحي يک برنامه درسي مفيد واقع شود (مصرآبادي، ١٣٩٠)؛ بنابراين با توجه به اينکه مطالب آموزشي دروس مختلف داراي مفاهيم جدا از هم نيستند، بلکه هر مفهوم بسته به رابطه اش با ساير مفاهيم معنا پيدا ميکند.
براي اين منظور اثربخشي نقشه هاي مفهومي گروهي بر بازده هاي شناختي (يادآوري، کاربرد، کشف و ابداع ) و عاطفي (خوداثرمندي اجتماعي ، تحصيلي، هيجاني) دانش آموزان در درس شيمي مورد مطالعه قرار گرفت .
نتايج پژوهش حاضر نشان داد که ساخت نقشه هاي مفهومي گروهي بر حيطه هاي يادگيري (يادآوري، کاربرد، کشف و ابداع )، دانش آموزان اثربخش بوده است .
Kimber, Pillay & Richards 4.
Concept mapping: A strategy for teaching and evaluation in nursing education.