چکیده:
علم فقه از گستردگی و سیطره بالایی در همه ابعاد زندگی انسان؛ بخصوص در نظام اجتماعی، برخوردار است. خداوند متعال علاوه بر ملاحظات فردی در جعل و تشریع احکام و فروعات فقهی، به مصالح و مفاسد اجتماعی نیز توجه داشته و سلامت جامعه را در نظر گرفته است. جامعه سالم، قبل از آسایش، به «امنیت روانی» نیازمند است. از قواعد اثرگذار بر امنیت روانی، «قاعده صحت» در علم فقه است. شارع مقدس دستور داده تا اعمال و رفتار، حتی گفتار و اعتقادات دیگران، بر صورت صحیح حمل شود و این امر در وجدان، فکر و ذهن، نهفته و با فطرت انسان هماهنگ است. این قاعده در اکثر کتب قواعد فقهیه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در دو معنای «جواز تکلیفی» و «صحت وضعی» شهرت بیشتری یافته است. در این مقاله با استفاده از آیات، روایات و منابع فقهی، هر دو معنا، مورد پژوهش قرار گرفته و دریافته است که امنیت روانی بر انواع دیگر امنیت، مقدم است و با توجه به ادله اعتبار اصل صحت که به نوعی به امنیت روانی اشاره دارند، عمل به این قاعده، سبب ایجاد امنیت روانی و آرامش در افراد و جامعه میشود.
خلاصه ماشینی:
"در ایـن مقاله با استفاده از آیات ، روایات و منابع فقهی ، هر دو معنا، مورد پژوهش قرار گرفتـه و دریافتـه است که امنیت روانی بر انواع دیگر امنیت ، مقدم است و با توجه به ادله اعتبار اصل صحت که به نوعی به امنیت روانی اشاره دارند، عمل به این قاعده ، سبب ایجـاد امنیـت روانـی و آرامـش در افراد و جامعه می شود.
ویژگی مهم این قاعده ، مطابقت آن با وجـدان انسـان اسـت ؛ چراکـه فطـرت آدمـی همواره به عمل صحیح اشتیاق داشته ، به همین خاطر اعمال دیگران را صحیح پنداشته و هر عملی را که از افراد صادر می شود؛ اعم از عبادات و معـاملات ، عقـود و ایقاعـات و حتی مسائل حکومتی ، سیاسی و اقتصادی که از دولتمردان سر می زند، حمل بر صـحت نموده است ، تا جامعه از امنیت و ثبات برخوردار باشد و فضا برای اعتماد و اطمینان به یکدیگر فراهم آید.
بـرای جلـوگیری از متلاشـی شـدن نظـام اقتصـادی در «قاعده ید» به این روایت استناد می شود؛ در حالی که در قاعده صـحت ایـن امـر بسـیار مهم تر است ؛ زیرا اگر حمل بر صحت نباشد، خبری از بازار مسلمین و امنیت روانی فرد و جامعه نیست ؛ چراکه سبب به هم ریختگی اقتصادی ، ازبین رفتن بازار و اقتصاد جامعه و در نهایت هرج و مرج می شود (حسینی بوشهری ، ١٤٣٧ق ، ص٢٦٢)."