چکیده:
پیدایی و شکوفایی ادبیّات تطبیقی در الجزایر با فراز و فرودهای گوناگونی همراه بوده است: با ورود فرانسویان به خاک الجزایر در سال (1830)، این کشور صحنة تاخت و تازهای استعماری آنان قرار گرفت و اوّلین تلاش آنان، تغییر زبان و فرهنگ مردم آن مرز و بوم بود. لذا، غالب پژوهشهای تطبیقی نیز تحت تأثیر این شرایط، به زبان فرانسوی نگاشته شدند. سرانجام در سال (1962) الجزایر با انقلاب مردم به بهار سیاسی راه یافت و با «تعریب» زبان در حوزة پژوهشهای تطبیقی، اهتمام به بازخوانی تصویر الجزایر در آثار اروپاییان از جمله فرانسویان و آلمانیها، تخصیص واحدهای دانشگاهی به ادبیّات تطبیقی و مکاتب این شاخة ادبی و برگزاری همایشها و کنفرانسهای بینالمللی از جمله گامهای تطبیقگران الجزایری در پیشرفت و بهروزرسانی ادبیّات تطبیقی در این کشور است. لذا مقالة حاضر، با رویکردی توصیفی- تحلیلی، در صدد آن است تا سیر تاریخی ادبیّات تطبیقی را در الجزایر با تقسیم تاریخ معاصر آن کشور به دورة استعمار و پسااستعماری بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
«تعریب » زبان در حوزۀ پژوهش های تطبیقی، اهتمام به بازخوانی تصویر الجزایر در آثار اروپاییان ازجمله فرانسویان و آلمانیها، تخصیص واحدهای دانشگاهی به ادبیات تطبیقی و مکاتب این شاخۀ ادبی و برگزاری همایش های بین المللی از گام های تطبیقگران الجزایری در پیشرفت و به روزرسانی ادبیات تطبیقی در این کشور است .
اولین چیزی که فرانسویان پس از ورود به الجزایر کمر به آن بستند، تغییر فرهنگ و زبان و خط عرب های الجزایر بود: با اختلاف انداختن بین عناصر جامعۀ الجزایری یعنی عرب ها و بربرها (ساکنان اصلی ) تلاش کردند که بربرها را قانع کنند که اصالت آن ها اروپایی است و زبانی ویژۀ خود دارند که سزاوار نیست مورد بی اعتنایی قرار گیرند و همچنین تلاش کردند که مانع آموزش زبان عربی به بربرها شوند (ابن بادیس ، ١٣٦٨: ٤٩).
ازجمله «انجمنی تحت عنوان انجمن رشیدیه در سال ١٨٩٤ و انجمن دیگری با نام انجمن توفیقیه در سال ١٩٠٨» (سلمان ، ١٩٨١: ١٥٨) تا اینکه در سال ١٩١٩م پژوهش های تطبیقی رنگ آکادمیک به خود گرفت ؛ ازهمین رو سال ١٩١٩ در تاریخ ادبیات تطبیقی در الجزایر اهمیت و جایگاه خاصی دارد؛ زیرا: در این دهه است که ادبیات تطبیقی به عنوان یک رشتۀ دانشگاهی [پس از گذشت ده سال از تأسیس دانشگاه الجزایر] در سال ١٩١٩ بر اساس مکتب فرانسه در این کشور ظهور 154 یافت و در دانشگاه فرانسوی الجزایر تدریس شد.
تعریب زبان پژوهش های تطبیقی، اهتمام به بازخوانی تصویر الجزایر در آثار اروپاییان ازجمله فرانسویان و آلمانیها، تخصیص واحدهای دانشگاهی به ادبیات تطبیقی و مکاتب این شاخۀ ادبی و برگزاری همایش ها و کنفرانس های بین المللی ادبیات تطبیقی جهان عرب ، ازجمله گام های تطبیقگران الجزایری در پیشرفت و به روزرسانی ادبیات تطبیقی در این کشور است .