چکیده:
در این مقاله تاریخچة مختصری از سیر زبان آرامی در ایران بررسی میشود. سوالهای اصلی
پژوهش این است: زبان آرامی در طول حیات خود در ایران چه تحولاتی را پشت سر گذاشته
و در هر دوره چه کاربردی در ایران داشته است؟ کدام گویشهای زبان آرامی در ایران کاربرد
داشته و از کدام گویشها آثاری مکتوب بر جای مانده است؟ در پایان خواهیم دید که زبان
آرامی نخست به عنوان زبان میانجی اداری و زبان گفتاری، سپس به عنوان زبانی دینی، علمی و
گفتاری و امروزه تنها به عنوان زبان گفتاری و مذهبی اقوامی خاص در ایران به کار میرود.
این زبان مورد استفادة چند قوم در ایران بوده است؛ از جمله آرامیها، یهودیان و صابئیان
خلاصه ماشینی:
"(115 با توجه به این نکات و اسناد یافت شده به نظر میرسد که زبان آرامی قدیم که زبان یکی از اقوام سامینژاد معروف به احلامیه در قرن دوازدهم پیش از میلاد بود از قرن دهم پیش از میلاد، ابتدا توسط دولتهای محلی در سوریه ، جنوب ترکیه و بخشی از بین النهرین به عنوان زبان رسمی مورد استفاده قرار گرفت .
٤. زبان آرامی در دورة میانه با وجود فراز و فرودی که اقوام آرامیزبان در ایران داشته اند، زبان آرامی بعد از دوره هخامنشیان نیز به بقا و نفوذ خود ادامه داد و در دورة سلوکیان و پارتیان همچنان در قلمرو آنها مورد استفاده بود و حتی تأثیرات متقابلی را بر زبانهای ایرانی از جمله پهلوی باقی گذاشت .
زبان آرامی مرکزی نیز تعداد بسیار محدودی از لغات ایرانی را در خود دارد (٢٥٦ :١٩٨٦ ,Shaked)؛ با وجود این باید گفت در دورة میانه زبان آرامی کارکرد قبلی خود را تا حدی از دست داد؛ یعنی دیگر به عنوان زبان اداری حکومت به کار نمیرفت ؛ اما کاتبان آرامی همچنان نفوذ خود را در دربار حفظ کردند.
(1962: 221 ٢-٣-٤ دین مندایی فرقۀ گنوستیسیستی دیگری که پیروان آن از زبان آرامی برای ضبط متون مقدس خود استفاده میکرده اند، منداییسم ٣٨ است که ادبیاتشان تا حدی حفظ شده ز فعالیت این فرقه به زمان ساسانیان (حدود ٢٠٠٠ سال پیش ) بازمیگردد.
مهمترین گویش آرامی در دورة میانه ، سریانی است که به عنوان زبان علمی میانجی از مصر تا هند رواج داشته است و اغلب کتابها و رسائل علمی، بویژه در حوزة بین النهرین و جنوب غربی ایران در این دوران به زبان سریانی نوشته میشده است ."