چکیده:
ﻣﺮاﻏﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻗﺪﻳﻤﻲ اﻳﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺖ، ﺷﻬﺮی ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ وا ﻗﻌﻲ ﺑﻨﺎی آن ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ، اﻣﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻨﺎد ﺑـﻪ دﻻﻳـﻞ و ﺷـﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻗﺪﻣﺖ آن را ﺑﻪ دوران ﻗﺒﻞ از ﻣﺴﻴﺢ ﻧﺴﺒﺖ داد ﺑﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ دﻳـﺎﻛﻮﻧﻮف در ﺳﺎل715 ق.م ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺮاﻏـﻪ ﺟـﺰ و ﺳـﺮزﻣﻴﻦ دوﻟـﺖ ﻣﺎﻧﻨـﺎ ﺑـﻮده اﺳـﺖ و اﻳﺎﻟـﺖ اوﺋﺸﻮﻳﺶ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ. ﻣﺮاﻏﻪ در دوره ﺳﻠﺠﻮﻗﻴﺎن ، ﺷﻬﺮی ﻣﻬﻢ و آﺑﺎد ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛـﻪ در اداﻣﻪ ﻫﻤ ﻴﻦ روﻧﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در دوره اﻳﻠﺨﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺷـﻬﺮ ی ﻋﻠﻤـ ﻲ و ﭘﺎ ﻳﺘﺨـﺖ ﻛـ ﺸﻮر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﻧﻘﺶ ﺧﺎﻧﺪان اﺣﻤﺪﻳﻠﻴﺎن ، ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻧـﺪان ﻫـﺎی ﻣﻬﻢ دوران ﺳﻠﺠﻮﻗﻴﺎن، و ﺗﺄﺛﻴﺮﺷﺎن در ﺳﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺮاﻏﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد.
خلاصه ماشینی:
"خاندان احمدیلیان ، یکی از خاندان کوچـک تـرک تبـار، بیـشتر عنـوان و وظیفه اتابک را داشتند، از طرف سلجوقیان بر مراغه حکمرانی کردند که تقریبـا یـک قـرن بـه طول انجامید و هر چند منابع آن دوره و بعد از آن ، درباره اوضـاع اجتمـاعی و اقتـصادی ایـن خاندان اطلاعی به دست نداده اند، حضور این خاندان ، تـاریخ سیاسـی مراغـه را در یـک قـرن فرمانروایی شان نشان می دهد.
در همـان سـال ، پهلـوان ، پـسر اتابک ایلدگز، که او نیز پس از پدرش جانشینش شده بود، درصدد دسـت انـدازی و تـصاحب قلمرو فلک الدین افتاد و در ابتدا به همین منظور، قلعه روئین دز را محاصره کرد، ولی سـاکنان قلعه به دفاع از خود و قلعه پرداختند و حملات او را دفع کردند، به همین دلیل ، پهلوان آن جا را ترک کرد و به محاصره شهر مراغه پرداخت و همزمان با ایـن محاصـره ، سـپاهی را نیـز بـرای محاصره تبریز فرستاد.
این خاندان ، از اولـین آن هـا یعنـی احمدیل تا علاءالدین کرپه که مشخصا آخرین امیر این حکومت بـود، در صـد سـال و انـدی ، تاریخ سیاسی این منطقه از کشور را شناساندند و هرچند منابع ، به جـز تـاریخ کامـل ابـن اثیـر، تاریخ سیاسی و اجتماعی این خاندان را همچون حکومت های مهم دیگر ذکر نکرده اند، باعـث نمی شود ما اهمیت حضور این خاندان را به مدت یک قرن بر مراغه کوچک بشماریم ، زیرا این خاندان نیز ادامه حکومت هایی بود که نسل به نسل توانستند تاریخ این شهر را زنده نگه دارنـد و به عنوان یکی از مناطق مهم کشور بر آن فرمانروایی کننـد تـا جـایی کـه ایـن شـهر در دوره مغولان و در زمان حکومت هلاکوخان به پایتختی انتخاب شد."