چکیده:
با توجه به اهمیت سرمایه فرهنگی در میدان آموزش و پرورش تحقیق حاضر سرمایه فرهنگی معلمان را بر اساس چارچوب نظری پیر بوردیو بررسی میکند. حجم نمونه 480 نفر از معلمان شهرستان بیرجند است، که به روش نمونهگیری طبقهای متناسب و تصادفی ساده انتخاب شدهاند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه است که برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است و مقدار آن 71/0 بهدست آمده است. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از تکنیک تحلیل عاملی تأییدی و اعتبار محتوایی استفاده شده است و برای آزمون فرضیات تحقیق از آزمونهای آماری مناسب در سطح تحلیلهای دومتغیره و چندمتغیره استاندارد، مانند تحلیل رگرسیون، تحلیل عاملی و همبستگیها با بهکارگیری نرمافزارهای اسپیاساس و اِموس استفاده شده است. طبق یافتههای توصیفی، موقعیت اجتماعی معلمان برحسب سرمایه فرهنگی در سطح متوسط و برحسب سرمایه اقتصادی در سطح متوسط رو پایین است. براساس آزمون معادلات ساختاری، سرمایه اجتماعی معلمان بهصورت مستقیم، سرمایه اقتصادی و خاستگاه اجتماعیـاقتصادی آنها بهصورت مستقیم و غیرمستقیم و سرمایه نمادین معلمان فقط بهصورت غیرمستقیم شکلگیری سرمایه فرهنگی معلمان را تبیین میکند.
خلاصه ماشینی:
روند شکلگیری و میزان اثرپذیری سرمایه فرهنگی معلمان از هر یک از سرمایههای دیگر آنها (اقتصادی، اجتماعی و نمادین) چگونه است؟ پیشینه تحقیق با بهرهگیری از مفهوم و برداشت ابداعی بوردیو از طبقه اجتماعی، سایر جامعهشناسان نیز عمدتا با رویکرد او طبقات اجتماعی را بررسی کردهاند.
همچنین برای سنجش سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی معلمان از مطالعات تجربی علیبابایی و باینگانی، 1389؛ ذکایی و اسماعیلی، 1390؛ گیوریان و دیندارفرکوش، 1390؛ قادرزاده، 1388؛ نوغانی، 1386؛ شارعپور و خوشفر، 1381؛ جانعلیزاده چوببستی و همکاران، 1389 و1390؛ ابراهیمی و ضیاءپور، 1391؛ رحمتی و مرادی، 1389؛ رحمتی و بخشی، 1394؛ سوری، 1384؛ ناطقپور و فیروزآبادی، 1385؛ مجدی و همکاران، 1389؛ ساعی و کاکاوند، 1388؛ فاضلی، 1382؛ ادیبیسده و کریمی، 1391 استفاده شده است.
مبانی نظری تحقیق در این تحقیق تلاش کردهایم تا با استفاده از نظریه میدان پیر بوردیو عوامل مؤثر بر سرمایه فرهنگی معلمان را مورد بررسی و آزمون قرار دهیم.
در این راستا بر مبنای نتایج تحقیق پیشنهادهایی به شرح ذیل ارائه میشود: ( از آنجا که سرمایه اقتصادی معلمان، سرمایه فرهنگی آنها را تحت تأثیر قرار میدهد، لذا هر راهکاری که بتواند به اشکال گوناگون منجر به افزایش سرمایه اقتصادی معلمان شود، بر سایر سرمایههای غیرمادی بهویژه سرمایه فرهنگی معلمان تأثیر مثبت خواهد گذاشت، زیرا مادامیکه معلمان از نیازهای اساسیشان فاصله نگیرند، یعنی این نیازها در آنها برآورده نشوند، آنها از مسائل اصلی و روزمره بهسوی مسائل و موضوعات تئوریک، نظری و فرهنگی، که سرمایه اصلی در هر میدان آموزشی است، گام بر نخواهند داشت.
( با توجه به اینکه خاستگاه اجتماعیـاقتصادی معلمان بر سرمایه فرهنگی آنها مؤثر است، در روند استخدام معلمان باید زمینه خانوادگی آنها را مد نظر قرار داد، چرا که خاستگاه اجتماعی نسبتا پایین معلمان از عوامل مهم و تأثیرگذار در ضعف آموزش و پرورش است.