چکیده:
صنعت فرش در تاریخ ایران زمین قدمتی چند هزار ساله دارد. این کالا از چادر عشایر گرفته تا کاخ های سلطنتی، زینت بخش بود و با توجه به اهمیت آن، همیشه مشتاقانی در خارج از مرزهای جغرافیایی ایران نیز داشته است. البته رونق و کساد بازار فرش به رونق و کساد اقتصاد و تجارت کشور وابسته بود. از قرن 10 هجری قمری/ 16 میلادی، زمان شکل گیری دولت صفوی در ایران، به فرش هم به عنوان یک صنعت مهم و هم به عنوان یک هنر ارزشمند توجه شد. در اینجا هدف ما شناسایی فرش های بافت تبریز است و در این مقاله می کوشیم رد پای فرشهای برجای مانده از این دوره را در موزه های جهان پی گیریم و نیز ویژگی های فرش تبریز و سبب محبوبیت آن را نمایان سازیم. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانهای و مراجعه به پایگاه های اینترنتی موزه های کشورهای غربی کوشیده ایم تا نخست، اهمیت و جایگاه فرش تبریز را در دوره صفویه نمایان و سپس صادرات آن را به کشورهای مختلف بررسی کنیم.
Iranian carpet industry is thousands of years old. The carpet has decorated a wide range of spaces from the nomadic tents to the royal courts and palaces. Its importance has drawn many enthusiasts from abroad. The boom and bust in the carpet market has been subject to the overall economy and trade of the country. Since the 10th century A.H. i.e.، the establishment of the Safavid dynasty in Iran، carpet was deemed as an important industry and a venerable form of art. The current article attempts to shed light on Tabriz carpets and reveal their trace in world museums and discuss the reason for their desirability. Through descriptive-analytical method and by means of library and online sources made available by western museums the author has sought to first، put the importance and status of Tabriz carpet in its proper context in the Safavid era، and then assess its export to foreign countries.
خلاصه ماشینی:
"در ایـن موزه شماری فرش نفیس ایرانی نگهداری می شود که همگی بافت تبریز نیست و از شـهرهای کاشان و اصفهان نیز نمونه هایی هست ؛ معروف ترین فرش های ایرانی در این موزه ، عبارتند از: *فرش اردبیل یکی از بزرگ ترین و بهترین فرش های عصر صفوی است ، که بـه دسـتور شاه طهماسب اول برای حرم جد او شیخ صفی الدین اردبیلی بافتـه شـد و بـه همـین سبب به "فرش اردبیل " معروف است .
محل بافت : ایران - احتمالا تبریز مواد: ابریشم - پشم محل نگهداری : بخش خاورمیانه ، اتاق ٤٢، شماره WN١١ در بارة بافندة فرش اطلاعی در دست نیست ؛ همچنین در بارة سال و مکـان دقیـق بافت آن نیز، اما به احتمال بسیار، محل بافـت قـالی ، تبریـز بـوده اسـت ؛ زیـرا در اوایـل حکومت صفوی و احتمالا همزمان با قالی اردبیل - متعلق بـه مقبـرة شـیخ صـفی الـدین اردبیلی -در کارگاه سلطنتی تبریز بافته شده باشـد (آذرپـاد و حشـمتی رضـوی ، ١٣٧٢: ٤٥٩).
*فرش ابریشمی ترنج دار- این قالی از لحاظ نوع خود منحصـر بـه فـرد اسـت و بـه فرشی که اکنون در موزة ایران باستان نگهداری می شود، شباهت بسیار دارد و بـه احتمال بسیار در زمان شاه طهماسب اول و احتمالا در تبریز بافته شده است .
محل بافت : ایران - تبریز مواد: ابریشم - پشم محل نگهداری : مجموعه فرش های موزة هنرهای تزیینی پاریس اندازة این فرش ٣٥٠٤١٠ سانتی متر است و حاشیۀ آن ارغوانی و مـتن نخـودی و ترنج نیز سرخ رنگ است ."