چکیده:
سیدعلی محمد باب که خود را موعود اسلام می خواند برای آیین خود نیز موعودی با نام«من یظهره الله»در نظر داشت.وی بر آن بود که خداوند در فاصله ی میان درگذشت او و ظهور من یظهر الله«مرآت»هایی را برمی انگیزد که با برخورداری از وحی الهی در مسیر آیین او پیروانش را رهبری خواهند کرد و در نبود آنان نیز«شهداء بیان»(عالمان بزرگ یابی)پیشوای ایشان خواهند بود.این مقاله به بررسی جایگاه شهداء بیان در آیین باب و اشاره به برخی از ایشان که از سوی نخستین مرآت،میرزا یحیی صبح ازل،برای رهبری بابیان برگزیده شدند پرداخته و نشان می دهد که در دوره ی زندگانی مخفیانه ی صبح ازل در بغداد،یک سازمان اداری برای سرپرستی بابیان وجود داشت و انسجام آنها را تنها به میرزا حسینعلی بهاء الله نمی توان منسوب کرد.
خلاصه ماشینی:
این مقاله به بررسی جایگاه شهداء بیان در آیین باب و اشاره به برخی از ایشان که از سوی نخستین مرآت، میرزا یحیی صبح ازل، برای رهبری بابیان برگزیده شدند پرداخته و نشان میدهد که در دورهی زندگانی مخفیانهی صبح ازل در بغداد، یک سازمان اداری برای سرپرستی بابیان وجود داشت و انسجام آنها را تنها به میرزا حسینعلی بهاء الله نمیتوان منسوب کرد.
سؤال تحقیق با توجه به آنچه که در طرح مسئله آمد، این مقاله جستاری در پاسخ به این سؤال است که سازمان اداری بابیان در زمان اختفای صبح ازل در بغداد چگونه بود؟ کسانی که از حدود بیان تجاوز ننمایند یاد کردهاند.
بهعنوان نمونه، ملامحمدجعفر نراقی ـ که از شهداء بیان بود ـ نوشته که صبح ازل بهسبب زندگانی پنهانی خود در بغداد، با توجه به دستور باب، شهیدانی را برگزید تا بابیان پرسشها و مسایل خود را بهواسطه آنان با او در میان بگذارند.
9 با این ترتیب است که دانسته میشود نقش اصلی شهداء بیان راهنمایی بابیان در زمان پنهان بودن موقتی صبح ازل بود که اینک در بغداد زندگانی مخفیانهای داشت.
12 روایت سید مهدی دهجی نیز نشان از آن دارد که زمان انتخاب شهداء بیان آغاز زندگانی مخفی صبح ازل در بغداد بوده است.
71 از آن روی که حاج سید محمد اصفهانی در آثار بهائیان با عنوان «شهید بیان در بغداد و کربلا» یاد شده، باید گفت که او همان کسی است که از سوی صبح ازل شهید بیان بر بابیان بغداد دانسته شد.
(نسخه عکسی کتابخانه شخصی سید مقداد نبوی رضوی) صفحهنخست از کتاب الوصیة (اثر میرزایحیی صبح ازل) در انتصاب شهداء هفتگانه بیان.