چکیده:
موضوع امنیت انرژی یکی از مضامین مهم در بررسیهای امنیت ملی کشورهاست که اهمیت زیادی در مباحث مربوط به توسعة پایدار دارد. در دهههای اخیر با افزایش جمعیت جهان و نگرانیهای ناشی از افزایش شایانتوجه میزان مصرف سوختهای متعارف، ضرورت دسترسی پایدار و مطمئن به انرژی بیش از پیش آشکار شده است. باید درنظر داشت سوختهای فسیلی، منابع انرژی غیرقابلتجدید و محدودی هستند که در زمانی نهچندان دور پایان میپذیرند و اتکای بیش از اندازه به آنها علاوهبر بروز چالشهایی در سطح جهانی نظیر آلودگی محیطزیست، مشکلات گوناگون در سطح ملی و منطقهای از قبیل درگیریهای داخلی و مناقشات بین حکومتها را نیز به همراه دارد. از اینرو، ضروری است بهمنظور جلوگیری از بروز بحرانهای گوناگون در حوزة انرژی و بهخطرافتادن امنیت ملی، دولتها در پی اجرای سازوکارهایی برای ارتقای امنیت انرژی باشند. بسیاری از کشورهای صنعتی راهکارهایی از قبیل بهرهوری و افزایش بازدهی انرژی، تنوعبخشی به سبد انرژیهای اولیه و بهرهگیری از انرژیهای تجدیدپذیر را جزء سیاستهای امنیت انرژی خود قرار دادهاند. در این پژوهش، با مقایسة ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن، تأثیر عوامل انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر سازوکارهای امنیت انرژی این کشورها مقایسه و ارزیابی میشود. براساس نتایج، ثبات در موقعیت ژئوپلیتیکی هر دو کشور در گرو تأمین امنیت پایدار انرژی است. همچنین، عوامل تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر انرژی بیشترین تأثیر را بر سازوکارهای امنیتی دارد و بهرهگیری از منابع تجدیدپذیر انرژی در سبد انرژی ایران و ژاپن، به بهبود امنیت ملی انرژی این کشورها کمک شایانتوجهی میکند.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی ارتقای امنیت انرژی با بهره گیری از انرژیهای تجدیدپذیر؛ در مقایسۀ ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن با الگوی مدیریت راهبردی کیومرث یزدان پناه درو- استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران ناهید پوررستمی- دانشیار گروه مطالعات جهان دانشگاه تهران ریحانه یوسفی- کارشناسی ارشد مطالعات جهان دانشگاه تهران محمدرضا حسین زاده - دانشجوی دکتری مدیریت استراتژیک پذیرش مقاله : ١٣٩٥/١٢/٠٣ تأیید نهایی: ١٣٩٦/٠٤/٠٧ چکیده موضوع امنیت انرژی یکی از مضامین مهم در بررسی های امنیت ملی کشورهاست که اهمیت زیادی در مباحث مربوط به توسعۀ پایدار دارد.
باید درنظر داشت سوخت های فسیلی، منابع انرژی غیرقابل تجدید و محدودی هستند که در زمانی نه چندان دور پایان می پذیرند و اتکای بیش از اندازه به آن ها علاوه بر بروز چالش هایی در سطح جهانی نظیر آلودگی محیط زیست ، مشکلات گوناگون در سطح ملی و منطقه ای از قبیل درگیریهای داخلی و مناقشات بین حکومت ها را نیز به همراه دارد.
مبانی نظری بنابر مباحث یادشده ، در این پژوهش با بررسی سیاست های راهبردی دولت ژاپن در راستای بهبود وضعیت انرژی و دستیابی به توسعۀ پایدار- که موجب شده است این کشور علیرغم محدودیت های بسیار به یکی از قدرت های بزرگ اقتصادی تبدیل شود- چالش ها و فرصت های موجود در مسیر ارتقای امنیت انرژی در دو کشور ایران و ژاپن ارزیابی میشود.
میزان تابش خورشید در مناطق مختلف جهان 1 منبع : SOLAR GIS (سولارجی آی اس ) همان گونه که ملاحظه می شود، منطقۀ جغرافیایی ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر در منطقه و جهان ، موقعیت خوبی برای استفاده از انرژی خورشیدی دارد که توجه به این ویژگی یکی از گام های مهم در راستای استفادة هرچه صحیح تر از منابع انرژی است .