چکیده:
اندیشه دموکراسی از درون فرآیند تاریخی و تحولات فلسفی- سیاسی غرب متولد شده است و تأسیس نظام نمایندگی همراه با پذیرش ارادۀ مردم به عنوان منبع مشروعیّتِ نظام سیاسی از آثار چنین تفکری است؛ از یک سو تضمین حقوق بنیادین شهروندان مستلزم این است که مفهوم نمایندگی تنها در شکل باقی نماند بلکه به عنوان معیاری انحصاری در مشروعیّتبخشی به مجموعه قدرت سیاسی مورد شناسایی قرار گیرد. از سوی دیگر، حاکمیّت مؤثر مردم مستلزم وجود مبانی، اصول و ساختار دموکراتیک است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در شناسایی نظام نمایندگی به عنوان تنها روش تولید قدرت سیاسی، از الگویی مدرن تبعیّت کرده است. بر همین اساس، هر گونه برداشت از مفهوم نمایندگی باید با توجه به «جایگاه ملّت در تأسیس جمهوری اسلامی و ساختارهای سیاسی- حقوقی»، «اعتبار اصول قانون اساسی به واسطه اصل اول» و «معیاری تحت عنوان میزان رأی ملّت است و خودِ ملّت میزان است» » صورت پذیرد.
خلاصه ماشینی:
تحلیلی بر مفهوم نظام نمایندگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران « با نگاهی تطبیقی به اندیشه سیاسی غرب » تاریخ دریافت ٩٤/٦/٢٤ - تاریخ پذیرش ٩٤/١٢/٢٥ 1 علیرضا دبیرنیا چکیده اندیشه دموکراسـی از درون فرآینـد تـاریخی و تحـولات فلسـفی - سیاسـی غـرب متولد شده است و تأسیس نظام نمایندگی همراه با پذیرش ارادٔە مردم به عنوان منبـع مشروعیت نظام سیاسی از آثار چنین تفکری است ؛ از یک سو تضمین حقوق بنیـادین شهروندان مستلزم این است که مفهوم نماینـدگی تنهـا در شـکل بـاقی نمانـد بلکـه بـه عنوان معیاری انحصاری در مشـروعیت بخشـی بـه مجموعـه قـدرت سیاسـی مـورد شناسایی قرار گیرد.
قانون اساسی دموکراتیک قوانین اساسی باید دو موضوع اساسی را مورد توجه قرار دهنـد؛ اولاً، مفهـوم نماینـدگی چه چیزی را به نمایش می گذارد و ثانیاً چه کسانی حق دارنـد تـا بـه انتخـاب نماینـده اقـدام کنند؟ (٢٥ :٢٠١٠ ,Dippel) بدیهی است انتخاب نمایندگان به این منزله تلقی نخواهد شـد که مردم تسّلط خود را بر حاکمّیت از دست دهند و یا به تحدیـد و تعـدیل قـدرت سیاسـی مردم منجر شود، بلکه عالی ترین قدرت سیاسی همواره در اختیار مردم قرار دارد.
بدیهی است مردم ایران با توجه به انتخاب شیوه ای از حاکمّیـت ، سرنوشـت خـود را بـر اساس اصول و مبانی مورد نظر خویش تعیین کرده اند و تأسـیس نظـام جمهـوری اسـلامی و لازم الاجرا شدن قانون اساسی مستند به رأی مردم است ، به نحوی که بـدون تصـویب مـردم هیچ گاه نظام جمهوری اسلامی تأسیس نمیشد.