چکیده:
بندر عقبه، در جنوب غربی کشور اردن که تنها بندر این کشور و در کنار
خلیج عقبه قرار دارد و در قدیم، بندر ایله نامیده می شد و از شهرها و بنادر
باستانی فلسطین و گذرگاهی میان مصر و بلاد عرب و همچنین میان بنادر فنیقیه
و جنوب جزیرة العرب بود و همین طور از مراکز مهم تلاقی راههای تجاری
عراق و مصر و شام و جزیره العرب در سدههای اولیه اسلامی بود. این بندر
محل عبور حجاج شام، مصر و مغرب به طرف جزیره العرب به شمار میآمد و
برای وارد شدن به عربستان باید از این مطقه عبور میکردند. اهمیت این بندر نه
تنها بدان علت که مرکز تجاری و محل تجمع حجاج مصر و شام در عصر
اسلامی بوده است، اشارات قرآن در برخی آیات قرآن به ماجراهای مربوط به
این شهر اهمیت آن را دو چندان کرده، هر چند لفظ ایله به طور صریح در قرآن
نیامده است. آمدن لفظ ایله در احادیث و به تبع بازتاب آن در کتب مفسرین
شیعه و سنی، اهمیت بررسی جغرافیای تاریخی این بندر را بیشتر کرده است.
این پژوهش سعی دارد با استفاده از متون تاریخی و جغرافیای قرون اولیه
اسلامی موقعیت جغرافیای و رویدادهای تاریخی بندر ایله را از نظر مورخان و
جغرافیدانان اسلامی بر پایه روش توصیفی -تحلیلی بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
"جغرافیای تاریخی بندر عقبه(أیله) بهرام امانی چاکلی 1 مریم جعفری سروجهانی 2 چکیده بندر عقبه، در جنوب غربی کشور اردن که تنها بندر این کشور و در کنار خلیج عقبه قرار دارد و در قدیم، بندر أیله نامیده میشد و از شهرها و بنادر باستانی فلسطین و گذرگاهی میان مصر و بلاد عرب و همچنین میان بنادر فنیقیه و جنوب جزیرة العرب بود و همین طور از مراکز مهم تلاقی راههای تجاری عراق و مصر و شام و جزیره العرب در سدههای اولیه اسلامی بود.
اهمیت این بندر نه تنها بدان علت که مرکز تجاری و محل تجمع حجاج مصر و شام در عصر اسلامی بوده است، اشارات قرآن در برخی آیات قرآن به ماجراهای مربوط به این شهر اهمیت آن را دو چندان کرده، هر چند لفظ ایله به طور صریح در قرآن نیامده است.
همین طور نقل شده است که پیامبر (ص) جامه خودشان را به نشان امان به مردمان ایله دادند و سعید بن خالد بن ابی اوفی هنگامی که از جانب مروان بن محمد کارگزار حکومت در میان این خاندان بود آن را از ایشان گرفت و نزد خلیفه فرستاد.
موقعیت فرهنگی در ایله نیز افراد سرشناسی حضور داشتند از ابن سعد در کتاب خود نام آنها را ذکر کرده است: 1- طلحة بن عبد الملک ایلی، محدثی مورد اعتماد بود که بوده است، مالک بن انس و دیگران از وی روایت کردهاند."