چکیده:
کنترل و نظارت همواره جزء اصول و وظایف اساسی مدیریت بوده است که ارتباط تنگاتنگ با سایر اصول و وظایف مدیریت دارد به طوری که ناکامی در آن برابر ناکامی در مدیرید می باشد. سازمانها برای حفظ بقای خود و پیشرفت در دنیای رقابتی امروز به بهبود مستمر عملکرد خود نیاز دارند و در این راستا استفاده از نظام های نظارتی و کنترل مدیریت امری ضروری است. از جمله مبانی نظری راجع به کنترل و نظارت، که امروزه توسعه زیادی یافته است و بر آن تاکید می گردد، این است که در «فرایند کنترل سازمانی» محور اصلی باید « خود کنترلی » یا «کنترل خود» باشد . از طرفی دیگر با توجه به عواقب بد کنترل و نظارتهای نادرست در عصر حاضر جوامع مختلف می کوشند تا از راههای گوناگون خود کنترلی را در افراد سازمان خود تحقق بخشند و یا آن را تقویت کنند. یعنی شرایطی ایجاد کنند که نیاز به حضور مقام مافوق نباشد و از طرفی هم کارکنان بدون ترس از عواقب کنترل، وظایف خویش را انجام دهند. نظارت به مفهوم عام آن، به اتفاق آرا، یکی از اصول مدیریت است که در اسلام نیز به آن توجه کافی شده است.سیره امام علی (ع) در حکومت چند ساله او که شاهد این نوع کنترل و نظارت ها بوده ایم بوده ایم خود بیانگر این مدعاست. از این رو این تحقیق تلاشی است در جهت بیان جامع نظام کنترل و خودکنترلی و راهکارهای اسلامی با الگوگیری از سیره امیرمومنان علی (ع) در زمنیه تحقق خود کنترلی بعنوان بخشی از نظام کنترل، که اهمیت ویژه ای در نظریه های مدیریت یافته است.
خلاصه ماشینی:
"و سازمانهای امروزی به دنبال این نوع کنترل جهت کاهش هزینه های خود و همچنین بالا بردن بهره وری خود هستند لذا به اهمیت این نوع کنترل امروزه در مدیریت پی برده شده است و سازمانها از طریق دادن مشوقهای مختلف سعی در ایجاد این نوع کنترل هستند ولی باید توجه کرد که حد عالی این نوع کنترل در مکتبی شکل می گیرد که کنترل کننده در وجود خود فرد باشد که در نهج البلاغه خطبه 185 انجای که حضرت علی (ع) می فرمایند: خداوند از تعداد پرها و نفس های پرندگان آگاه است این نشان از ناظر والایی است که جزء در مکتب اسلام پیدا نمی شود و هچنین نامه 53 امام به مالک اشتر که در بالا به آن اشاره شده گواه این نوع کنترل است.
نتیجه گیری هدف این مقاله بررسی سیستم کنترل و معرفی خود کنترلی به عنوان بهترین شیوه کنترل بود که در این مقاله سعی شد با نگاهی به نهج البلاغه نحوه دست یابی به این نوع کنترل را بررسی نماییم و از طرف دیگر نظام ارزشی اسلام با تبیین نظارت الهی با ویژگی های ممتاز خود که تمامی ابعاد زندگی انسان را در بر می گیرد، با در نظر گرفتن زندگی ابدی برای انسان که اجزای کامل اعمال انسان را امکانپذیر می سازد، با بیان تقوا و آثار آن بعنوان مهمترین عامل سعادت انسان انسان، با تکریم انسان و اخنیار و آگاهی او زمینه تحقق خودکنترلی در عالی ترین سطح در انسان را فراهم می سازد ."