چکیده:
مردم سالاری دینی عبارت است از روش و شیوه زندگی سیاسی مردم که نظام دینی را پذیرفتهاند و آن نظام حداقل تضمینکننده آزادی، استقلال، رضایتمندی، مشارکت سیاسی و اجرای عدالت اجتماعی– سیاسی مردم و در نهایت احساس حاکمیت شریعت در زندگی سیاسی مردم است. در این مقاله پس از تعریف و بررسی شش پایه عملی و عینی مردمسالاری دینی که شامل رهبری، مردم و نقش آنها در عرصه سیاسی، قانون اساسی، احزاب، انتخابات و آزادی است، برآنیم که بدانیم امام خمینی چه نظری جهت بهکارگیری این شش پایه در نظام جمهوری اسلامی که نمونهی عملی مردمسالاری دینی است، داشتهاند. با مطالعه آثار امام و در نظر گرفتن تطور اندیشههای ایشان در دوران مبارزات و پس از تشکیل جمهوری اسلامی با توجه به مقتضیات زمان و مکان که نشان از درایت ایشان بود میتوان به این نتیجه رسید که امام برای مردم نقش بسیار اساسی و پر رنگ در نحوهی اداره کشور در چهارچوب قانون اساسی در نظر گرفته است. مهمترین نکتهای که در تمام گفتههای امام مورد مداقه است، این است که ایشان همواره در نطقهای خود بر انتخابی بودن حکومت تاکید داشتهاند. از 22 شهریور ماه 1357 که «جمهوری اسلامی» را به جای «حکومت اسلامی» گذاشتند و فرمودند: «نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد»، قالب و صورت نظام را به شکل انتخابی بر اساس آرای مردم مطرح کردند، به گونهای که نهاد رهبری، ریاست جمهوری مجلس شورای اسلامی همه از طریق آرای مردم شکل میگیرد.
Religious democracy is the political attitude and lifestyle that people have accepted the religious system and the system of guarantees of freedom، independence، satisfaction، political participation and social - political justice in their life . This paper aims to definite and evaluate the six basic practical and concrete religious democracy، such as leadership، people and their role in politics، constitution، political parties، elections and freedom، in Imam Khomeini’s point of view. He emphasized for role of people and highlighted a vital role of constitution in the running of the country.The most important point in all the words of Imam Khomeini، is that he emphasized the government as the “Islamic Republic” instead of “Islamic government” According to him، all political leaders should be appointed by the people in power.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله پس از تعریف و بررسی شش پایه عملی و عینی مردم ســالاری دینی که شــامل رهبری ، مردم و نقش آنها در عرصه سیاســی ، قانون اساسی ، احزاب ، انتخابات و آزادی است ، برآنیم که بدانیم امام خمینی چه نظری جهت به کارگیری این شش پایه در نظام جمهوری اسلامی که نمونه ی عملی مردم سالاری دینی است ، داشته اند.
با مطالعه آثار امام و در نظر گرفتن تطور اندیشه های ایشان در دوران مبارزات و پس از تشکیل جمهوری اسلامی با توجه به مقتضیات زمان و مکان که نشان از درایت ایشان بود می توان به این نتیجه رســید که امام برای مردم نقش بسیار اساسی و پر رنگ در نحوه ی اداره کشور در چهارچوب قانون اساسی در نظر گرفته است .
(امام خمینی ١٣٧٨ج ٢١ :٣٧١) بنابراین حداقل می توان گفت که امام در اینجا تبدیل ولایت بالقوه ی فقیه یا مجتهد عادل را به رهبری بالفعل سیاســی در جامعه منوط به گزینش خبرگان منتخب مردم می کند و به صراحت از او تحت عنوان ولی منتخب مردم یاد می نماید و در این صورت حکم او را نافذ می داند و از آنجایی که نافذ بودن حکم در تعابیر فقها عموما به معنای برخورداری از مشروعیت است لذا در این صورت او را مشروع می داند.