چکیده:
نظریه فطرت افزون بر مسائل اعتقادی، در حل مسائل دیگر، از جمله مسائل تاریخی نیز میتواند الهامبخش باشد. یکی از اینگونه مسائل مسئله اختلاف در چگونگی نگارش حدیث بین علمای اهل سنت و عالمان شیعه است. بیشتر علمای اهل سنت بر مبنای برخی روایات منقول و نیز بعضی ادله عقلی، معتقدند تدوین و نگارش حدیث تا پایان قرن اول هجری انجام نشده است. از طرفی نقدهایی نیز بر پایه استدلالهای عقلی و دلایل نقلی، از طرف اندیشمندان شیعه بر این باور وارد شده است. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی سعی دارد ضرورت تدوین و نگارش حدیث در زمان رسول اکرم (ص) را با استفاده از ویژگیهای ذاتی نوع انسان اثبات کند. ویژگی حقیقتجویی و کمالطلبی انسان، دلایلی بر ضرورت ارتباط با نبی و به تبع آن، دلایلی بر ضرورت تدوین حدیث هستند؛ اگرچه ویژگی نسیان انسان این ضرورت را دوچندان میکند.
خلاصه ماشینی:
بنا بر آنچه گذشت ، ضرورت تبیین و تفسیر احکام الهی به دست خود نبی و نیز لزوم انتقال این مفاهیم و تفاسیر به نسل های آینده ، با توجه به جاودانگی دین مبین اسلام ، مقتضی اتخاذ تدابیری مهم برای انتقال این معارف و مفاهیم به آیندگان است ، به گونه ای که اصالت و وثاقت این مفاهیم خدشه دار نشود و مقدمات تحقق هدف نهایی خلقت و دست یابی انسان به سعادت ابدی به خوبی مهیا گردد.
از جمله دلایلی که بیان شده عبارت است از: - مخدوش بودن روایات نهی از کتابت از لحاظ سندی و متنی (سیوطی ، ١٤٠٥، ج ١: ٦٣؛ معلمی الیمانی ، بی تا: ٣٥؛ حسینی جلالی ، ١٤١٣: ٢٩)؛ - وجود مکتوبه های حدیثی مستند به زمان رسول خدا١ (صالح ، ١٣٦٣: ٣٥)؛ - وجود روایاتی مبنی بر جواز و تشویق به کتابت حدیث از پیامبر اسلام (البغدادی ، ١٩٧٤: ٨٦؛ ابن حنبل ، ١٤٠٤، ج ١٢: ٨٨؛ ابن صلاح ، بی تا: ٣٦٥)؛ - خودمتناقض بودن روایات نهی از کتابت حدیث ؛ به این معنا که در صورت نهی پیامبر از نقل و نگارش مطلق حدیث ، احادیث دال بر منع نقل و نگارش حدیث این نفی را رد می کنند؛ - ناممکن بودن اختلاط قرآن با حدیث به سبب اعجاز قرآن ؛ - سفارش به کتابت ، به عنوان بهترین راه حفظ معلومات (فاکتبوا له ).
زیرا آن گونه که دین اسلام دین جامع و کامل و پاسخ گوی همه نیازهای بشر تا قیامت معرفی شده ، وجود نبی مکرم اسلام نیز به عنوان خاتم انبیا معرفی شده است ؛ وجودی که فقط مردم هم عصر آن حضرت قادر به درک وی و دریافت احکام و قوانین صادرشده از زبان مبارک ایشان بودند و این امکان برای نسل های آتی که بر دین نبی خاتم اند، فراهم نیست .