چکیده:
نظریه پردازی علمی قرآن از گونه های تفسیری علمی قرآن است؛ که در آن پژوهشگر نظریه های علمی قرآن را دنبال می کند. نظریه مجموعه ای از گزاره های فرضیه ای است که درباره ویژگی های یک پدیده، علل، عوامل و دلایل پدیدآورنده آن، یا رابطه آن با دیگر پدیده ها اظهارات و پیشنهاد هایی را ارائه می دهد. نظریه پردازی های علمی معمولا در یکی از حوزه ها و ابعاد دانش نوآوری می کنند و تحول آفرین می شوند. نظریه پردازی های علمی قرآنی نیز همین گونه است. نظریه پردازی علمی قرآن به دو حوزه علوم طبیعی و علوم انسانی قابل تقسیم است. برخی از آیات علمی قرآن مطالبی را بیان می کند که علم هنوز بدان ها دسترسی پیدا نکرده و هرچند از نظر علوم تجربی به اثبات نرسیده است، اما دلیلی نیز برای نفی آن ارائه نکرده است. از آنجا که وحی، نوعی دانش قطعی و از سرچشمه الهی است، در صحیح بودن آن شکی نیست. این موارد را می توان به عنوان نظریه های علمی قرآنی مطرح کرد و همچون دیگر تئوری های علمی، به دنبال شواهد تجربی آنها بود. نظریه پردازی های قرآن در زمینه علوم انسانی همچون مبانی مدیریت، مبانی و اصول اقتصاد، مبانی سیاست و مبانی و اصول علوم تربیتی در قرآن هستند که اگر به خوبی مورد توجه و کاوش قرار گیرند، انقلابی در جهان علوم انسانی پدید می آورند و چهره جهانی را در قرن بیست و یکم تغییر می دهند و به سلطه فرهنگی غرب بر شرق پایان می بخشند.
خلاصه ماشینی:
برخي از آيات علمي قرآن مطالبي را بيان ميکند که علم هنوز بدانها دسترسي پيدا نکرده و هرچند از نظر علوم تجربي به اثبات نرسيده است، اما دليلي نيز براي نفي آن ارائه نکرده است.
معناي ديگر علم، دانش و معرفت خاصي است كه يا از طريق عقل حاصل ميشود مانند رياضيات يا از طريق تجربه و آزمايش مانند فيزيك، شيمي، روانشناسي و جامعهشناسي؛ لذا منظور از علم در تفسير علمي يا در اين نوشتار، علم يا علوم حاصل از روش حسي و تجربي است.
با توجه به تعاريف متعدد و گوناگوني که فلاسفه علم و دانشمندان معاصر از علم ارائه دادهاند، ميتوان تعريف ترکيبي زير را خلاصه کرد: علم (علم تجربي) عبارت است از سيستم مطالعاتي منظم و مرتب و بر اساس روش علمي (مشاهده و تجربه) که واقعيتهاي جهان را آن چنان که هستند، مورد شناسايي قرار میدهد و هدف آن، کمک به انسان در فهم طبيعت پديدهها و کشف و بيان قوانيني است که بتوانند پديدههاي مورد نظر را تبيين يا پيشبيني کند (نراقي، روش شناسي علوم اجتماعي، 1365: 35ـ36).
تفسير همان برداشتن پرده و حجاب از چيزي است و در مورد قرآن، روشن کردن نکات مشکل در الفاظ، معاني و اهداف يک آيه را تفسير گويند (رضایي اصفهاني، در آمدي بر تفسير علمي قرآن، 1375: 274)، اما مراد از علم در اينجا علوم تجربي است؛ يعني علومي که با شيوه آزمون و تجربه «آزمايش و خطا» درستي يا نادرستي نظريهها و قوانين حاکم بر طبيعت را بررسي ميکند (همان؛ ر.