خلاصه ماشینی:
درباب مالکیت منابع زیستمحیطی باید بگویم که در قرآن مجید آیات بسیاری مرتبط با محیطزیست وجود دارد و هرچند بسیاری از آنها را نمیتوان در استنباط احکام محل استدلال قرارداد و بهاصطلاح در زمرة آیات الاحکام نیستند، ولی آیاتی که با نگاهی دیگر میتواند در این خصوص بکار آیند، نیز اندک نیستند.
اما درباب مالکیت که شما هم اشاره کردید باید بگویم که درحقوق اسلامی مالکیت برسه نوع است: مالکیت شخصی که عبارت است از کلیة اموالی که برحسب اسباب شرعیه در مالکیت افراد و اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی قراردارد و این افراد میتوانند به هر صورتی در آنها تصرف کنند.
» همانطورکه ملاحظه میکنید آنچه در قانون اساسی ایران آمده و ظاهرا درمیان کشورهای اسلامی از مختصات قانون اساسی ایران است، دقیقا همان است که در منابع فقهی توسط فقیهان تصریح شده جز اینکه معلوم نیست چرا «جو-هوا» که توسط برخی فقیهان معاصر مطرح شده نادیده گرفته شده درحالیکه بهیقین «هوا و فضا» جزء ثروتهای عمومی محسوب میشود واختیارش بهدست حاکم است.
درست است که در این آیه حال صاحبان قدرتی بیان شده که با افعال مثبت به تخریب منابع میپردازند و واژۀ «سعی» نیز حکایت از آن دارد ولی ناگفته پیداست که از نظر حقوقی در مسئولیت اعم کیفری و مدنی تفاوتی میان فعل مثبت و منفی وجود ندارد.
یکی از منابع فقهی خسارت زیستمحیطی که ما بدان باید توجه داشته باشیم قرآن است.
بنده سخت بر این باورم که ممنوعیت تعدی به منابع زیستمحیطی و امر به حفظ آنها دقیقا به منظور ارزشدار بودن و قداست آن منابع در فقه اسلامی است نه صرفا بهخاطر تجاوز به اموال و املاک دیگران.