چکیده:
هر چند واژه ی شهر و شهرنشینی، تاریخی به درازای عمر بشر دارد، اما هیچ شهری در گذر زمان توان ماندگاری را نداشته، مگر اینکه دارای هویت فرهنگی مشخص بوده باشد. دین اسلام با توجه به صبغه ی فرهنگی برجسته ای که دارد؛ از همان آغاز تاثیرگذاری خویش، هویت یابی اسلامی را بر پایه مولفه های اجتماعی به ویژه مولفه های شهری آغاز نمود.
در این پژوهش ابتدا با روش کتابخانه ای - اسنادی، مبانی نظری پژوهش استخراخ گردید که شامل هشت شاخص مهم شهراسلامی است. سپس با نگاهی همه جانبه، شاخص ها را با منطق درون دینی مورد تحلیل قرار گرفتند. با توجه به اینکه این پژوهش، شهر ایلام را به عنوان مدل ارزیابی اسلامی در نظر گرفته به همین جهت با روش میدانی و با استفاده از نظر سنجی از دانشجویان کارشناسی ارشد بومی و غیر بومی دانشگاه ایلام، میزان وزن هر شاخص را به دست آورد. نتایجی که از پرسش نامه ها به دست آمد حاکی از این بود که هیچ کدام از شاخص ها از نظر دانشجویان بی اهمیت نبودند؛ اما با این وجود تاکید بیش تر دانشجویان معطوف به روح معنوی حاکم بر شهر ایلام بود و از منظر ایشان شهر ایلام از لحاظ شاخص های نامشهود و معنوی امتیاز بیشتری به نسبت ظاهر اسلامی و زیبایی و بهداشت سطح شهر کسب نموده است.
خلاصه ماشینی:
نتايجي که از پرسش نامه ها به دست آمد حاکي از اين بود که هيچ کدام از شاخص ها از نظر دانشجويان بي اهميت نبودند؛ اما با اين وجود تأکيد بيش تر دانشجويان معطوف به روح معنوي حاکم بر شهر ايلام بود و از منظر ايشان شهر ايلام از لحاظ شاخص هاي نامشهود و معنوي امتياز بيش تري به نسبت ظاهر اسلامي و زيبايي و بهداشت سطح شهر کسب نموده است .
اين مقاله در پي دست يابي به اين حقيقت مهم است که عقايد ديني و آموزه هاي اسلامي تا چه اندازه بر ساختار، سبک معماري، اداره ، ظاهر شهر و هويت آن تأثير ميگذارد؟ شهر اسلامي در ميان شهرها و جوامع ديگر حائز چه شاخص ها و ويژگيهاي بارزي ميشود که آن را از ساير شهرها و ملل ديگر متمايز ميکند؟ در نهايت براي سنجش شاخص هاي اسلامي آنها را روي شهر ايلام به عنوان نمونه مورد ارزيابي قرار گرفته ميشود.
بر اين اساس در بخش مباني نظري پژوهش ، با هدف دستيابي به مدل ارزيابي شهر اسلامي با استفاده از منابع اصيل اسلامي شاخص هاي ارزيابي را استخراج و به تحليل و بررسي آن ها پرداخته ميشود؛ زيرا شهر اسلامي با توجه به آموزه هاي قرآن کريم و احاديث اهل بيت (ع ) حائز يکسري شاخص ها و ويژگيهاي است که آن را از ساير شهرها و جوامع ديگر متمايز ميکند.
خداوند متعال نيز خانه را محل سکينه و آرامش معرفي ميکند و ميفرمايد: «و الله جعل لکم من بيوتکم سکنا» (نحل /٨٠) «و خدا براي شما خانه هايتان را مايه آرامش قرار داد» اين آيه شريفه نشان ميدهد که مکان يابي مسکن در شهر امري حساس است .