چکیده:
پدیده آلودگی هوا و بالا رفتن غلظت آلایندهها از حد مجاز تعیین شده به وسیله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در شهرهای بزرگ، از مهمترین مشکلات زیست محیطی کلانشهرهای امروزی است که سلامت انسانها را تهدید مینماید. با رشد تکنولوژی و خروج منابع آلاینده ثابت و صنعتی از شهرها، منابع آلاینده متحرک در بخش حملونقل شهری به عنوان چالش اصلی در راستای آلودگی کلانشهرها مطرح است. در این راستا مطابق یافتههای سایر تحقیقات انجام شده در ادبیات برنامهریزی شهری، ساختار فضایی شهری که یک مفهوم ترکیبی که در برگیرنده مهمترین و اصلیترین اجزا و عناصر شهر و رابطه ماندگار بین آنها است، در افزایش یا کاهش آلودگی هوا و به تبع آن در پیامدهای سلامتی آن بر روی افراد سهم چشمگیری دارد. به عبارت دیگر ساختار فضایی شهری که بیانگر نحوه چیدمان فضاهای عمومی شهری است، بر عملکرد زیست محیطی شهر به ویژه در آلودگی هوا تاثیر به سزایی دارد. در این ارتباط بر اساس نتایج حاصله از اطلاعات مرکز پایش آلودگی هوای شهر تهران، وضعیت هوای این شهر در سالهای اخیر رو به وخامت گذاشته است و هر روزه اثرات سوء آن بر سلامت عمومی در پژوهشهای متعددی انعکاس مییابد. لذا تحقیق حاضر درصدد است تا با استفاده از رویکرد توصیفی و تحلیلی و با به کاربستن روشهای آمار فضایی، به تحلیل تطبیقی اثرات ساختار فضایی شهری بر آلودگی هوا و سرطان ریه در کلان شهر تهران و ارائه راهکارهای ساماندهی در آن بپردازد. بدین منظور از دادههای آلودگی هوای شرکت کنترل کیفیت هوا (پارامتر منواکسید کربن) و از دادههای بیماریهای سرطانهای دستگاه تنفسی وزارت بهداشت و درمان و دادههای تراکم جمعیتی مرکز آمار ایران استفاده شده است. یافتههای تحقیق ارتباط بین خوشههای سرطان ریه و لکههای داغ آلودگی هوا را مورد تایید قرار داد. نتایج تحقیق نشان داد که در صورت بکارگیری روشهای رشد هوشمند شهری و همچنین استفاده از رویکردهای توسعه حملو نقل محور (TOD) و رواج دادن فرهنگ استفاده از حملونقل عمومی و ایجاد پهنههای سبز، باز و طبیعی در حوزه شهر و حوزههای پیرامونی به ویژه در حوزه غربی شهر که منابع آلاینده بیشتری وجود دارند میتوان در میان مدت و بلند مدت بر مشکلات آلودگی هوای شهر تهران و سلامت عمومی فایق آمد
خلاصه ماشینی:
تحلیل ارتباط بین الگوی جغرافیایی سرطان ریه و آلودگی هوا در ساختار فضایی شهر تهران چکیده پدیده آلودگی هوا و بالا رفتن غلظت آلاینده ها از حد مجاز تعیین شده به وسیله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در شهرهای بزرگ ، از مهم ترین مشکلات زیست محیطی کلان شهرهای امروزی است که سلامت انسان ها را تهدید مینماید.
در این راستا مطابق یافته های سایر تحقیقات انجام شده در ادبیات برنامه ریزی شهری، ساختار فضایی شهری که یک مفهوم ترکیبی که در برگیرنده مهم ترین و اصلیترین اجزا و عناصر شهر و رابطه ماندگار بین آن ها است ، در افزایش یا کاهش آلودگی هوا و به تبع آن در پیامدهای سلامتی آن بر روی افراد سهم چشم گیری دارد.
در این تحقیق با توجه به تأثیر تشدیدکنندگی کیفیت هوا برای بسیاری از سرطان ها به ویژه سرطان ریه ، به عامل آلودگی هوا و ارتباط آن با سرطان ریه با در نظر گرفتن فاکتورهای مداخله گر توزیع فضایی کاربریهای کلیدی زمین شهری از جمله فضاهای سبز شهری، کاربریهای اداری، تجاری و آموزشی به عنوان کاربریهای جاذب سفر و دارای نقش مهم در استفاده از وسایط نقلیه موتوری پراخته شده است .
I. (2006), How urban structure can affect city sustainability from an air quality perspective, Environmental Modelling & Software, 21(4), pp.
, Jonathan Dubnov, Micha Barchana (2009), Studying the association between air pollution and lung cancer incidence in a large metropolitan area using a kernel density function, Socio-Economic Planning Sciences 43, pp.
(2008), The impacts of urbanization on emissions and air quality: comparison of four visions of Austin, Texas, Environmental science & technology, 42(19), pp.