چکیده:
این نوشتار به معرفی بخشی از ادبیات دینی هندویی معروف به ادبیات پورانهای میپردازد که خود حجم قابل توجهی از متون دینی هندو را تشکیل میدهد. ادبیات پورانهای در یک تقسیمبندی شامل دو بخش اصلی است که هر کدام پورانههای مختلفی را در بر میگیرد: 1. مهاپورانهها یا پورانههای بزرگ؛ 2. اوپه پورانهها یا پورانههای کوچک. واژه «پورانه» به معنی «کهن» و «باستان» است و ادعای فرقههای هندویی بر این است که این متون شأنی همسنگ وداهای چهارگانه داشته و به مثابه ودای پنجم مطرحاند. این متون که عمدتاً حاصل ادبیات شفاهی و مربوط به طبقة شتریهها (کشتریا=جنگاوران) بودهاند، انعکاسی از تاریخ، فرهنگ و دین عامه هندو بوده و برای شناخت آنها حائز اهمیتاند و با توجه به شواهدی که در آنها وجود دارد از سوی محققان جزو ادبیات کلاسیک دانسته شدهاند. مهمترین بخش ادبیات پورانهای مهاپورانهها هستند که به سه دسته شش تایی تقسیم شده و هر گروه متعلق به یکی از سه فرقه اصلی هندو است.
This article aims to introduce a part of Hindu literature that constitute a considerable volume of Hindu sacred texts. Puranic literature is a division which includes two principal parts, each of them embraces several Puranas: Puranic literature can be divided into two main branches which each contains different puranas: 1. Mahapurana or Great Puranas, 2. Upapuranas or Secondary Puranas. Purana literally means “old” “ancient”, and Hindu sects refer to purana as the "fifth Veda" and give them a position equal with the fourfold Vedas. These texts which were derived from the oral literature and belonged to Ksatriya caste(warriors), reflected Hinduʼs history, popular culture and religion.Considering Puranic literature structure some scholars suggest that they should be considered as classic literature. Of the many texts designated “Puranas” the most important are the Mahapuranas or the major Puranas. These are said to be eighteen in number, divided into three groups of six, and each group belongs to one of the three major sects of Hinduism.
خلاصه ماشینی:
اين متون که عمدتا حاصل ادبيات شفاهي و مربوط به طبقۀ شتريه ها (کشتريا=جنگاوران ) بوده اند، انعکاسي از تاريخ ، فرهنگ و دين عامه هندو بوده و براي شناخت آنها حائز اهميت اند و با توجه به شواهدي که در آنها وجود دارد از سوي محققان جزو ادبيات کلاسيک دانسته شده اند.
١-٤- پيشينۀ تحقيق تاکنون دربارة ادبيات پورانه اي نوشته اي مستقل ، چه به صورت کتاب يا مقاله به زبان فارسي نگاشته نشده است اما به زبان انگليسي افزون بر مقاله هاي مختصري که در دايرۃ المعارف هاي دين ، دين و اخلاق ، دايرۃ المعارف پورانه اي، دين هندو در معرفي پورانه ها نوشته شده ، در جلد دوم کتاب تاريخ ادبيات هند(A History of Indian Literature: The Puranas) اثر لودو راچر، به طور مستقل ادبيات پورانه اي معرفي گرديده است و اين کتاب جزو منابع مهم براي معرفي و شناخت متون پورانه اي به حساب ميآيد.
ظاهرا برهمانده و متسيه جزو قديميترين پورانه ها هستند و پورانه هاي برهماويورته ، شيوه ، وامنه و بهاگوته کمي متأخرترند و ساير پورانه ها در زماني بين اين دو نوشته شده اند، گرچه بخش زيادي از آنها قطعا کهن نيستند اما محتوايي کهن دارند.
البته اين تقسيم بندي نيز مورد انتقاد قرار گرفته تا جايي که برخي آن را ساختگي دانسته اند؛ چرا که به نظر ايشان ، پورانه ها بيش از هر چيز فضائل دو خداي ويشنو و شيوه و ساير خدايان را ستوده و تنها اشاره اندکي به خداي برهما داشته - اند(٢١-١٩ :١٩٨٧ ,Tagare, Introduction to Bhagavata).