چکیده:
یکی از مهمترین مسائل مورد توجه در فرآیند ترجمه، دستیابی به تعادل و برابری در ترجمه است که از طریق مطالعه جنبههای مختلف زبان، بهویژه توجه به «عناصر معنایی واژگان» صورت میگیرد. این نوشتار رویکرد مذکور را در خصوص ترجمههای مشهور معاصر قرآن کریم شامل: آیتی، ارفع، الهی قمشهای، سراج، صفارزاده، فولادوند، کاویانپور، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی و مکارم شیرازی، در محدوده اسمهای چالشزای سوره مبارکه بقره، با روش تحلیلی- تطبیقی، مورد بررسی و کنکاش قرار داده و عملکرد آنها را ارزیابی نموده و به بوته نقد کشیده است. منظور از عناصر معنایی واژگان، دستیابی به مؤلفههای معنایی میباشد که یک واژه متضمن آنهاست. برآیند پژوهش نشان میدهد که مترجمان به مبحث «عناصر معنایی واژگان» توجه لازم را نداشته و تقریباً در تمام موارد تنها به معنای اولیه و اساسی اشاره نموده و از مؤلفههای معنایی نهفته در هر واژه صرف نظر کردهاند. نتایج تحقیق حاضر بیانگر این است که در این زمینه عملکرد مترجمان مذکور در قالب: 1- بسیار عالی (هیچکدام) 2- عالی (هیچکدام) 3- بسیار خوب (مشکینی، کاویانپور و مجتبوی) 4- خوب (آیتی، الهی قمشهای، سراج، گرمارودی) 5- نسبتاً خوب (فولادوند) 6- متوسط (صفارزاده) 7- ضعیف (مکارم شیرازی و ارفع) قابل تقسیم است، بنابراین هیچکدام از مترجمان در دو دسته نخست جای نمیگیرند.
One of the most important issues of concern in the translation process is achieving equivalence in translation، which takes place through studying different aspects of language، especially attention to “the semantic elements of vocabulary”. This writing has examined and explored into the above approach concerning the renowned contemporary translations of the Holy Qur’an، including: Ayati، Arfa’، Elahi Qomshe’i، Saraj، Saffarzadeh، Fuladvand، Kavianpour، Garmarudi، Mujtabawi، Meshkini، and Makarem Shirazi within the challenging names of Sūrat al-Baqara with analytical-comparative method and has evaluated and critiqued their performance. What is meant by the semantic elements of vocabulary is to achieve semantic components which a word comprises. The total outcome of the research indicates that the translators have not had the attention needed for the issue of “the semantic elements of vocabulary” and in almost all instances they have referred to the initial and basic meaning and dispensed with the semantic components hidden in each word. The outcomes of the present research suggest that the above-mentioned translators’ performances are rated as 1. Very excellent (none)، 2. Excellent (none)، 3. Very good (Meshkini، Kavianpour، Mujtabawi)، 4. Good (Ayati، Elahi Qomshe’i، Saraj، Garmarudi)، 5. Fairly good (Fuladvand)، 6. Average (Saffarzadeh)، 7. Weak (Makarem Shirazi and Arfa’); thus، none of the translated are placed in the first two categories.
خلاصه ماشینی:
"همچنین میکوشد تا برخی از مشکلات و چالشهایی را که مترجمان در تجزیه واژگان به عناصر معنایی آنها با آن مواجه میشوند، مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی را در این زمینه ارائه نماید؛ بدین گونه که با بررسی و دقت در آحاد معنایی یک کلمه در زبان مبدأ، ابتدا به معنای دقیق آن پرداخته میشود، و آنگاه به منظور دستیابی به ترجمهای دقیق، به بررسی نمونههای چالشی از اسمهای جامد سوره مبارکه بقره در یازده ترجمه فارسی مشهور معاصر قرآن پرداخته خواهد شد.
تحلیل و نقد ترجمهها با نگاهی به ترجمههای ذکر شده میتوان دریافت که بیشتر مترجمان بر معنای سنگ بودن این عنصر اقرار دارند، اما دیگر ویژگیها را یا نمیدانستهاند، یا نسبت به آن بیتوجه بودهاند که فرض ناآگاهی آنها چندان درست به نظر نمیرسد؛ زیرا کسی که به کار ترجمه میپردازد، باید به زبان مبدأ و مقصد آگاهی کامل داشته باشد، ازاینرو مترجمانی مانند صفارزاده، ارفع و مکارم که در ترجمه «صفوان» تنها به ذکر «سنگ» اکتفا کردهاند، معادل ناقصی ارائه نمودهاند که ترجمه آنها را از دقت لازم دور ساخته است.
This writing has examined and explored into the above approach concerning the renowned contemporary translations of the Holy Qur’an, including: Ayati, Arfa’, Elahi Qomshe’i, Saraj, Saffarzadeh, Fuladvand, Kavianpour, Garmarudi, Mujtabawi, Meshkini, and Makarem Shirazi within the challenging names of Sūrat al-Baqara with analytical-comparative method and has evaluated and critiqued their performance."