چکیده:
اندازه گیری بهره وری تولید محصولات کشاورزی موضوعی است که در ماده 35 قانون افزایش بهرهوری کشاورزی و منابع طبیعی به آن تاکید شده است. در میان روشهایی گوناگون اندازه گیری بهره وری، روش تحلیل پوششی داده ها و شاخص مالم کوئیست از مقبولیت فراوانی برخوردار میباشند. در این پژوهش با استفاده از این روشها، بهره وری کل عوامل تولید پیاز برای نه استان عمده تولیدکننده این محصول در طول سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ محاسبه شد. دادههای مورد نیاز از آمارنامه های وزارت جهاد کشاورزی تهیه شده و برای پردازش آن ها از نرم افزار Deap 2.1 استفاده شده است. نتایج بررسی نشان دادند که در طول سالهای مورد مطالعه بهره وری کل عوامل تولید در زراعت پیاز کشور به مقدار 6/ 9 درصد کاهش یافته که دلیل آن نبود ارتقای فناوری بوده است. مقدار این کاهش در مناطق گوناگون یکسان نبوده و استان های آذربایجان شرقی (07/ 0)، اصفهان (06/ 0)، سیستان و بلوچستان (04/ 0) و فارس (06/ 0) کمتر و در جنوب استان کرمان (13/ 0)، خراسان (1/ 0)، خوزستان (12/ 0)، زنجان (14/ 0) و هرمزگان (14/ 0) بیشتر بوده است. در میان استانهای مورد مطالعه، پیاز کاران استان اصفهان بیشترین بهبود در کارایی فنی را داشته و در مورد فناوری نیز پیاز کاران استان سیستان و بلوچستان کم ترین کاهش را تجربه کردهاند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که با آنکه تولید پیاز در کشور افزایش یافته، ولی بهرهوری نقشی در این افزایش نداشته است و حتی در طول سال های مورد مطالعه پسرفت بهره وری نیز مشاهده میشود. بر اساس یافته های پژوهش توسعه و معرفی روش های نوین و استفاده از تجربیات مناطق موفق می تواند بهعنوان راه کاری برای بهبود بهرهوری و کاهش اتکا به منابع در تولید پیاز کشور مطرح باشد.
This study was conducted to analyze the total factor productivity in onion production of nine major provinces using Malmquist index. The results indicated that، the country wide productivity decreased about 9.6 % during the study period. The amount of reduction was not the same in different regions and provinces. It was in East Azerbaijan (0.07)، Esfahan (0.06)، Sistan and Baluchestan (0.04) and Fars (0.06) lower and in the district of southern Kerman (0.13)، Khorasan (0.1)، Khuzestan (0.12)، Zanjan (0.14) and Hormozgan (0.14) had been greater. Among the provinces studied، the greatest improvements in technical efficiency belonged to the farmer of Efahan province and the onion growers of Sistan & Baluchestan province had experienced the least decline in technology، so it is a necessity to introduce new methods and uses other regions successful results to increase the share of productivity in onion production growth.
خلاصه ماشینی:
"نتایج بررسی نشان دادند که در طول سالهای مورد مطالعه بهرهوری کل عوامل تولید در زراعت پیاز کشور به مقدار ٩/٦ درصد کاهش یافته که دلیل آن نبود ارتقای فناوری بوده است .
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات بهرهوری کل عوامل تولید در استانهای عمده تولیدکننده پیاز شامل آذربایجان شرقی، اصفهان، جنوب استان کرمان، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، فارس و هرمزگان به تفکیک اجزای آن در ایران طی سالهای گذشته بوده و فرض میشود که افزایش تولید محصول پیاز متکی بر استفاده بیش تر از منابع بوده و ارتقای بهرهوری نقش چندانی در آن نداشته است .
در عمل تغییر بهرهوری از تغییر نسبت کاراییها در دو دوره زمانی و با فرض اینکه فناوری 1 -Malmquist Total Factor Productivity Index ثابت است محاسبه میشود، ولی ازآنجاکه فناوری در طول زمان تغییر میکند لذا، برای محاسبه شاخص مالم کوئیست از میانگین هندسی تغییرات بهرهوری در فناوریهای گوناگون، استفاده میشود.
دادههای جدول ٤، نشان میدهند که باآنکه استان خراسان از لحاظ کارایی فنی، عملکرد مطلوبی در طول سالهای مورد مطالعه داشته ولی نتوانسته این توانایی را هم اندازه با سایر استانها ارتقاء دهد، به گونه ایکه تغییرات بهرهوری کل عوامل تولید در این استان به استثنای سالهای زراعی ٨١-١٣٨٠ و ٨٥-١٣٨٤ همواره نزولی بوده است .
تغییرات بهرهوری کل عوامل تولید در زراعت پیاز این استان نیز در بیش تر سالها کاهشی بوده که هم زمان متأثر از کاهش نسبی در کارایی فنی و فناوری مورد استفاده میباشد."