چکیده:
ﻣﺸﺎﻫﺪه زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮة زوﺟﯿﻦ ﺷﺎﻏﻞ، ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ از آنﻫﺎ، ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در آن، ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻓﺮدﯾﺸﺎن در ﺗﻌﺎرض ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و درﻧﻬﺎﯾﺖ، ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﺎﻧﻮاده،ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ رﻓﺘﺎر زوﺟﯿﻦ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﺗﻌﺎرض ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻓﺮدی و ﺟﻤﻌﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﮐﻠﯽ «دوراﻫﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ» ﻗﺮار دارد. ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دوراﻫﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎﻟﯽ زوﺟﯿﻦ در ﺧﺎﻧﻮاده، اﺳﺖ. ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر، ﭘﻨﺞ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دوراﻫﯽ ﮐﻪ درﺑﺮدارﻧﺪة ﺗﻌﺎرض ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدی زوﺟﯿﻦ اﺳﺖ، از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻨﺎرﯾﻮﺳﺎزی ﻧﻈﺮی، ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮی ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی «اﺧﻼق ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﮔﻠﯿﮕﺎن»، «ﻧﻘﺶﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﮕﻠﯽ»، «اﻧﺘﺨﺎب ﻋﻘﻼﻧﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ» و «ﻧﻈﺮﯾﮥ ﺑﺎزی»، اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﭘﯿﻤﺎﯾﺶ و از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﺧﻮﺷﻪای ﭼﻨﺪﻣﺮﺣﻠﻪای در ﻣﯿﺎن 275 ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻞ در ﺷﻬﺮداری ﺗﻬﺮان، اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺎن داد، ﻣﯿﺰان ﭘﺬﯾﺮش ﺑﺎورﻫﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ، زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز ﻋﺪمﺗﻌﺎدل ﺑﻬﯿﻨﮥ ﻫﻤﮑﺎری در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ﺑﻪﮔﻮﻧﻪایﮐﻪ راﻫﺒﺮد ﻏﺎﻟﺐ اﻓﺮاد ﻧﻤﻮﻧﮥ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻫﻤﮑﺎری ﺧﻮد- ﻋﺪمﻫﻤﮑﺎری دﯾﮕﺮی اﺳﺖ. از ﻣﯿﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺮﺟﯿﺤﺎت رﻓﺘﺎری در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽﺷﺪه، ﺟﺎﻣﻌﻪﭘﺬﯾﺮی ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ، اﺧﻼق ﻣﺮاﻗﺒﺖ و آﮔﺎﻫﯽ از اﻧﺘﻈﺎرات ﻧﻘﺶ، راﺑﻄﮥ ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﺎ ﺟﻬﺖﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻓﺮدی ﯾﺎ ﺟﻤﻌﯽ اﻓﺮاد داﺷﺘﻪاﻧﺪ.
خلاصه ماشینی:
"در این زمینه این پرسش ها مطرح هستند: ترجیحات رفتاری و راهبردهای به کارگرفته شده توسط زنان موردمطالعه ، در موقعیت های دوراهی در رابطه با امور مالی خانواده چیست ؟ پذیرش کلیشه ها و هنجارهای جنسیتی چه تأثیری بر ترجیحات رفتاری زنان در موقعیت های دوراهی اجتماعی دارد؟ عوامل مؤثر بر رفتار در موقعیت های متعارض نفع فردی و جمعی در خانواده چیست ؟ اندیشمندان اجتماعی ، خانواده را با پیوندهای نزدیک ، صمیمانه و شخصی ، علاقۀ صمیمانه به رفاه یکدیگر، همکاری و اعتماد متقابل تعریف کرده اند (کوئن ، ١٣٨٦: ١٠٣)؛ اما امروزه همراه با تحولات فرهنگی و اجتماعی وسیع و تأثیرپذیری نهاد خانواده از این تحولات ، شیوه های متعارف تعامل اعضای خانواده ، به ویژه زوجین ، نیز دست خوش تغییر قرار گرفته است .
نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک ، نشان می دهد که در تمامی موقعیت های طراحی شده ، بین متغیرهای مستقل پژوهش و رفتار در دوراهی اجتماعی ، رابطه ای معنادار وجود دارد و تمامی این موقعیت ها با افزایش میزان جامعه پذیری جنسیتی ، اخلاق مراقبت و آگاهی از انتظارات نقش ، احتمال همکاری زنان بیشتر از همکاری نکردن است .
بر این اساس ، افراد نمونۀ پژوهش مطابق با ارزش هایی که در جریان جامعه پذیری جنسیتی ، فراگرفته اند در موقعیت های تعارض نفع فردی و جمعی ، رفتارهای همیارانه خواهند داشت ؛ بنابراین بر اساس مدل نظری پژوهش ، جامعه پذیری جنسیتی ، از طریق ایجاد اخلاق مراقبت ، آگاهی از انتظارات دیگران بر رفتار زنان در دوراهی اجتماعی در خانواده تأثیر می گذارد."