چکیده:
مهاجرت همواره یکی از راه کارهایی بوده است که انسان را در تلاش خود برای سازگاری با محیط و
فائق آمدن بر دشواری ها کمک کرده است. مهاجرت از فلات ایران به شبه قاره هند پدیده ای منحصر به
یک دوره زمانی معین نیست اما به نظر می رسد که این روند پس از تاسیس سلسله های اسلامی در
شبه قاره رشد و اهمیتی ویژه پیدا کرد، بعد از حمله اعراب به ایران ما شاهد مهاجرت ایرانیان (پارسیان)
به آنسوی مرزهای کشور و بیشتر از همه به سوی کشور هند بودیم که آغاز مهاجرت های گروهی و
فردی به این سرزمین شد و بعد از اسلام نیز ادامه داشت؛ اما اوج مهاجرت ایرانیان به هند در دوره
سلطنت صفویان در ایران و گورکانیان (مغولان تیموری) در هند بود. در این مقاله سعی بر آن شده است
که به چرایی عوامل داخلی و خارجی مهاجرت ایرانیان به هند در عصر صفوی با تکیه بر مسائل اقتصادی
به عنوان مهمترین هدف مقاله پرداخته شود برای دستیابی به عوامل مهاجرت از دو روش توصیفی و
تحقیق های تحلیلی و تبینی استفادهشده است. در مقاله پیش رو سعی بر آن شده است تا درباره تعداد
مهاجرین ایرانی، گروه مهاجرین، شناسایی موقعیت جغرافیایی هند اشاره کرد. شهرت دیرینه هند ازنظر
وجود امکانات و ثروت های مادی، مجاورت شبه قاره با سرزمین های ایرانی، وجود زمینه های گسترده
تجاری میان دو سرزمین و جایگاه زبان و ادبیات فارسی در هند از مهمترین عوامل جاذبه برای این
مهاجرین بوده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به مطالب ذکرشده میتوان ذکر کرد که دلایلی که برای مهاجرت درگذشته ذکر میشد میتواند گوشه ای مسائل مرتبط باشد، دراین بین باید در پی یافتن مهم ترین دلیل برای مهاجرت ایرانیان به هند از راه مطالعه اسناد و کتب بوده و سعی شده است تا در این مقاله به آن اشاره شود.
از پژوهش های دیگر می توان به «مهاجرت ایرانیان به هند از سقوط صفویه تا دوره ناصری» اثر عباس هاشم زاده اشاره کرد که در دانشگاه تربیت مدرس دفاع شده است ، این رساله تأکید ویژه ای به مهاجرت به بعد از دوره صفوی داشته است و درنهایت «مفهوم ایران نزد ایرانیان مهاجر به هندوستان از ابتدای صفویه تا پایان زندیه » اثر پیام شمس الدینی دهنوی است که در دانشگاه شهید بهشتی دفاع شده که بیشتر به بیان مفهوم ایران در ذهن مهاجران ایرانی به هند توجه داشته است .
در این دوره که بهادر شاه و محمد فرخ سیر و محمدشاه حکمرانی میکردند ٢١ نفر از ایرانیان به هند مهاجرت کردند که در بین این افراد ٩ نفر به دلایل اقتصادی به هند رفتند که از مهم ترین شخصیت های آن می توان به برهان الملک بهادر موسوی نیشابوری که از سادات نیشابور و تخلصش امین بود در زمان بهادر برای به دست آوردن ثروت و پست و مقام به هند رفت و توانست در دوران محمدشاه به منصب هزاری و صوبه داری اکبرآباد برسد و درنهایت در سال ١١٥٠ در هند درگذشت (رأی لکهنوی، ١٩٧٧: ٧٦).