چکیده:
زمینه و هدف: مواد مغذی تخم مرغ در سلامت اعضای مختلف بدن همچون مغز، سیستم قلبی متابولیک، سیستم عضلانی اسکلتی، پوست و چشمها نقش مهمی دارند. جهت حفظ بالاترین محتوای مواد مغذی تخم مرغ، پخت و پز مناسب آن توصیه میگردد، اما تحقیقات بالینی خاصی بر نقش نوع پخت تخم مرغ بر خواص غذایی و درمانی آن انجام نشده است. به همین دلیل، این مطالعه به گردآوری و بررسی مباحث مربوط به انواع روشهای طبخ تخم مرغ بر اساس متون طب ایرانی و مقایسه آن با منابع تغذیه نوین پرداخته است.
مواد و روشها: بررسی حاضر، یک مطالعه مروری است که در آن منابع طب ایرانی در نرمافزار طبالنور (نسخه 5/1) و بانکهای الکترونیکی فارسی، سایتهای PubMed، Google Scholar، ScienceDirect، Embase و وبسایتهای مرجع سلامت آب و غذای آمریکا مورد جستجو قرار گرفتند. در نهایت یافتههای به دستآمده مورد طبقهبندی و تحلیل محتوا قرار گرفت.
یافتهها: در کتب طب سنتی ایران، علاوه بر اشاره به خواص قسمتهای مختلف تخم مرغ، به آثار متفاوت روشهای متنوع طبخ تخم مرغ پرداخته شده است. حکمای این مکتب طبی، دست کم پنج روش پخت را مطرح نمودهاند که شامل اندک گرمشده، عسلی، سفت آبپز، نیمرو و خاگینه میباشد. در این متون خواص درمانی هر یک از این موارد و کیفیت هضم و گوارش آنها در بدن به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است. از بین پنج روش اصلی پخت تخم مرغ، بر روی اثرات درمانی و گوارشی زرده عسلی تاکید بیشتری وجود دارد، چراکه هضم راحت آن منجر به ظهور بهتر اثرات مفید زرده تخم مرغ میشود.
نتیجهگیری: با وجود آنکه حکمای طب ایرانی، روشهای متنوعی را برای طبخ تخم مرغ مطرح نمودهاند، راحتی هضم یکی از مهمترین فاکتورهای تصمیمگیری آنها برای پیشنهاد نوع روش طبخ جهت تجویزهای درمانی آن میباشد. این در حالی است که در تحقیقات تغذیه نوین، بدون توجه به روش پخت تخم مرغ، در مورد تاثیر استفاده از آن در بیماریهایی مانند بیماریهای قلبی یا دیابت مطالعه صورت گرفته است. با توجه به آنکه بسیاری از موارد ذکرشده از تخم مرغ در متون طب ایرانی طی بررسیهای علمی نوین مورد تایید قرار گرفته است، به نظر میرسد که مطالعات بالینی بر مطالب مرتبط با تخم مرغ در این متون در شناخت بهتر آثار درمانی آن راهگشا باشد.
خلاصه ماشینی:
"3ـ تخم مرغ عسلی (Soft-Boiled Eggs Including Poached, Baked, Coddled Eggs) در کتب طب ایرانی بیشتر با دو واژه «نیمبرشت» یا «نیمرشت» شناخته میشود (برای تخم مرغ عسلی، واژههای دیگر مانند رعاد هم مطرح هستند که در آخر یافتهها به صورت مقایسه با سایر روشهای پخت به آن پرداخته شده است) و اصطلاحا به تخم مرغی میگویند که زرده آن نیم بند باشد (17).
در مورد اثرات اختصاصی تخم مرغ عسلی در متون طب ایرانی مباحث زیاد و جذابی وجود دارد که میتواند سوژه یک مقاله مجزا باشد و در قسمت نتایج به برخی از آنها اشاراتی شد، زیرا برای این روش طبخ تخم مرغ، علاوه بر هضم راحت آن حتی توسط بیماران ضعیف، خواص فراوان دیگری نیز ذکر شده است.
Ketab al-Ma. Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of history of Medicine studies and Islamic medicine; 2008.
Tehran: Iran University of Medical Science, Institute for Islamic and Complementary Medicine; 2007.
Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of history of Medicine studies and Islamic medicine; 2003.
Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of history of Medicine studies and Islamic medicine; 2003.
Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of history of Medicine studies and Islamic medicine; 2003.
Tehran: Iran University of Medical Sciences, Institute of history of Medicine studies and Islamic medicine; 2003.
Keywords: Safine-e-Tabriz; Hefzolsehah (Health Preservation); Eulim Aleilaj (Treatment Science); Eulim Alfirasa (Physiognomy); Traditional Medicine Please cite this article as: Gorbannejad P, Ayyari M."