چکیده:
امام خمینی در مقام یک حکیم الهی و مصلح اجتماعی وبه سبب انس و تمسک به آموزه های اسلام و قرآن ونگرش عرفانی خاص خویش،اندیشه بازگشت به اسلام ناب و تربیت اسلامی وانسان قرآنی را مطر ح ساخت. تمرکز در ساختار و محتوای آن ایده، اساس گفتار حاضر را شکل می دهد، بدین گونه که سعی شد با شیوه تحلیل گفتمانی و تبیین نگرشی، به اندیشه امام درباره هویت انسانی پرداخته شود تا برخی از مبانی انسان شناسی ایشان روشن تر شود. یافته ها حکایت از این دارد که امام برای انسان منزلتی خاص قائل بود. به باور ایشان، تنها راه شکوفایی استعدادهای درونی بشر پیروی از عقل و تعالیم انبیاء و اولیای الهی است که امکان بازگشت او به مرتبه نخستینش در بهشت برین را فراهم می سازد. امام با این اندیشه قرآنی و معنوی خود توانست هم نوع انسان را به حرکت در مسیر استکمال خود فراخواند و هم نسلی را پرورش دهد که تشکیل حکومت اسلامی و قیام علیه رژیم شاهنشاهی جزء مطالبات اصلی آنان بود.
As a metaphysician and social reformist and due to his intimacy with and appealing to the teachings of Islam and the Qur’ān and his own specific mystical attitude، Imam Khomeini brought up the idea of returning to the pure Islam، Islamic upbringing، and Qur’ānic man. Concentration on the structure and content of that idea constitute the basis of the present discourse. Hereby، it is attempted that، with the discourse-analysis procedure and by attitude explanation، the Imam’s thought about human identity is dealt with to clarify some of his humanistic principles. The findings suggest that the Imam considered a high status for human beings. In his opinion، the only way for the actualization of humankind’s inner talents is through following reason and the teachings of the Prophets and the chosen friends of Allah، which would pave the way for their return to their original position in the Paradise. With this Qur’ānic and spiritual thought، the Imam was able both to call humankind to move toward their perfection and to train a generation، whose main demands were the formation of an Islamic rule and uprising against the royal regime.
خلاصه ماشینی:
در اینگفتار با تکیه و اعتماد به یکی از ایدههای نواندیش دینی معاصر، امام خمینی که از او به عنوان احیاکننده اسلام نابمحمدی در قرن معاصر (بیانات مقام معظم رهبری، 24/4/68) و بنیانگذار حکومت اسلامیبا محوریت ولایت فقیهیاد شدهاست _ یعنی ایده انسان قرآنی سعی خواهد شد تا هم مبانی فکری و علمیایشان که به شکلگیری این ایده منتهی شده، بررسی شود و هم پاسخ بهاین پرسشها که در رهیافت علمی ایشان چه تصویر و مسئولیتهایی از انسانقرآنی بیان شده است، و تا چه اندازه چنین تصویری از انسان بر شکلگیری پایههای نهضت بیداری ایشان یعنی انقلاب اسلامیاثرگذار بودهاست.
صد البته آن تحقیقات از یک منظر و در یک چارچوب روششناختی خاص شکل گرفتهاند که قطعا اطلاعات و یافتههای آنها در طول هم و مورد استفاده کارهای مشابه خواهند بود؛ اما در نقش و آثار ایده انسان قرآنی امام در تحقق نهضت و آرمانهای انقلابی ایشان به کارهای بیشتری نیاز است تا از یک سو، خاستگاه و زمینههای یک انقلابدینی به درستی تبیین و شناخته شود، از سویدیگر بتوان به مدلهای جامعتری از نهضتهای بیداری اسلامی برای روزگار معاصر دست یافت.
در باور امام، ریشههای نهضت بیداری را هم باید در آموزههای اسلامیو هم در قابلیتهای انسانی جستوجو کرد، صد البته ایشان در تبیین این موضوع بر آن انسانیتی تأکید داشتکه اسلام برای آن شأن قائل شده بود.