چکیده:
با ورود ترکمانان به ایران، سلجوقیان توانستند از آن ها به عنوان نیروهای نظامی استفاده کرده و با اتکای بر آن ها به قدرت برسند. با تضعیف حکومت سلجوقیان در قرن ششم، ترکمانان ایوایی که نقش پررنگی در فتح ایران و آناطولی ایفا کرده و بسیاری از آن ها نیز در منطقه جبال ساکن شده بودند هم چون بسیاری از این ایلات ترکمان درصدد دست یابی به قدرت برآمدند. بدین گونه در نیمه دوم سده ششم هجری ترکمانان ایوایی به زعامت آل پرچم در جبال شکل گرفته و در جریان تنازع میان خلافت و سلطنت سلجوقی و بعد از آن خوارزمشاهی موقعیت خود را تثبیت نموده و به عنوان یک دولت حائل به رسمیت شناخته شدند. ایواها در زمان سلیمان شاه ایوایی در نیمه اول سده هفتم به اوج قدرت رسیدند. آن ها با رهبری سلیمان شاه با خلیفه عباسی بر علیه مغولان متحد شده و قریب به چهل سال در برابر پیش روی مغولان مقاومت کردند ولی سرانجام با فتح بغداد و قتل سلیمان شاه امارت ایوا نیز از هم پاشید. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی حول محور این پرسش سامان یافته است که؛ چه عواملی مسببات شکل گیری آل پرچم را فراهم آورد و پرچمیان چه نقشی در تحولات زمان خود ایفاء نمودند. یافته های تحقیق نشان می دهد که آل پرچم هرگز درصدد تشکیل سلسله ای بزرگ هم چون دیگر سلسله های بزرگ آن زمان برنیامدند و تنها به عنوان یک حکومت محلی و متحد خلافت عباسی سال ها مانع موفقیت مغولان برای فتح بغداد شدند.
خلاصه ماشینی:
با تضعیف حکومت سلجوقیان در قرن ششم ، ترکمانان ایوایی که نقش پررنگی در فتح ایران و آناطولی ایفا کرده و بسیاری از آن ها نیز در منطقه جبال ساکن شده بودند هم چون بسیاری از این ایلات ترکمان درصدد دست یابی به قدرت برآمدند.
آن ها با رهبری سلیمان شاه با خلیفه عباسی بر علیه مغولان متحد شده و قریب به چهل سال در برابر پیش روی مغولان مقاومت کردند ولی سرانجام با فتح بغداد و قتل سلیمان شاه امارت ایوا نیز از هم پاشید.
در خصوص نام گذاری این امیرنشین لازم به اشاره است که با توجه به تکرار نام پرچم در میان افراد سلسله خاندان حاکم ایوایی و همچنین آغاز تکاپوهای سیاسی ایواها توسط پرچم و اطلاق عنوان پرچمیان توسط شاعر دربار سلیمان شاه ، اثیرالدین اومانی (اومانی، ١٣٩١: ١٤٦، ٢٤٥، ٣٧٥، ٤١٢).
در این میان و در زمان حکومت سلطان محمد دوم تاریخنام سلجوقی، پرچم رهبر ترکمانان ایوایی ساکن در جبال دست به تکاپو زد تا شاید مانند شمله ، سلغوریان ، اتابکان و ...
هم چنین در این زمان و با توجه به تثبیت قدرت آل پرچم در منطقه ، مجدالدین علاءالدوله رئیس شهر همدان برای در امان بودن از فتنه های زمان به میان ایواها پناهنده شده بود و تا وقتی که خوارزمشاه خود به همدان نیامد و اوضاع آرام نشد به شهر همدان بازنگشت (راوندی،١٣٦٣: ٣٨٦).
ق از پرچم بن محمود در رأس ایواها نام برده شده و سپس در سال ٦١٠ ق خبر عزل سلیمانشاه از امارت ایواها توسط الناصر خلیفه عباسی و انتخاب برادرش صحبت شده احتمال میرود که سلیمان شاه در فاصله سال های ٦١٠-٦٠٥ هـ.