چکیده:
رمز موفقیت کودتای 28 مرداد و سرکوبی نهضت ملی در ایجاد تفرقه بین مصدق و آیت الله کاشانی و ایجاد فضایی مملو از بدبینی بین ایشان بود که به زشت ترین نوع از تخاصم و تنازع سیاسی به طرفداران دو جناح نیز منتقل گردید، تا جایی که در حساس ترین لحظات تاریخ ساز مردم در نهایت بی تفاوتی به کناری رانده شدند و قلیلی از وابستگان به بیگانه، مراکز مهم را با حمایت مالی، تبلیغاتی و اطلاعاتی آمریکا وانگلیس به تصرف درآوردند وشاه را که فرار را بر قرار ترجیح داده بود دوباره به قدرت باز گرداندند. بی شک یکی از تاثیرگذار ترین وقایع مهم در تنافر و جدایی دو رهبر ملی ومذهبی نهضت را ربایش وقتل افشارطوس رئیس شهربانی دکتر مصدق باید دانست که معمار اجرا و به بار نشستن این فتنه یک رجل سیاسی کهنه کار از درون نهضت ملی «مظفر بقایی» بود. در این تحقیق، مستندات غیرقابل تردید از نقش وی در این عملیات موثر، از طریق جمع آوری، بررسی و تحلیل کتاب سندهای موضوعی، خاطرات رجال سیاسی و کتب معتبر موضوعی ارائه می گردد برای اولین بار تکلیف قطعی مهم ترین سند اتهامی او در این قتل یعنی دفترچه جیبی افشارطوس روشن می گردد.
خلاصه ماشینی:
- سیاسیون : دکتر مظفربقایی، علی زهری، میراشرافی، شمس قنات آبادی، نادعلی کریمی، پورسرتیپ - از دربار: قره گزلو، اشرف پهلوی، سرهنگ نصیری، ضرغام ، ایزدی، شکوه - از ارتشیان : سپهبد حجازی، سر لشکر مجیدی، سرلشگر شفقت ، سرتیپ آیرم ، سرتیپ مزینی، سرتیپ منزه و سرگرد بلوچ قرایی (سیف زاده ، ١٣٦٣:١٦١) تیم همکاران بقایی 43 سرگرد بلوچ قرایی: یکی از عوامل اصلی قتل ، افسر ژاندارمری که در سالهای خدمت در کاشمر بعنوان مسئول ژاندارمری تیم هایی از راهزنان وجنایتکاران زیر نظر او به چپاول و غارت مسافرین راه ها میپرداختند ودولت مرکزی هم علیرغم اطلاع توان برخورد با او را نداشت (مصور رحمانی، ١٣٦٧: ٣٩٠) مرتضی کاشانی: از نزدیک ترین یاران گرمابه و گلستان مظفربقایی که در تمامی تحریکات خونین شهری نقش محوری داشته در به خاک وخون کشاندن دزفول وسایر لشکرکشیهای خیابانی در تهران تا آنجا در مظان اتهام بود که پس از قتل افشار طوس نیز مدتی دستگیر شد (مهرجو، ١٣٩٠: ١٥٢-١٥٦) شعبان جعفری: با اینکه پس از واقعه ٩ اسفند دستگیر و در زندان بود اطلاع و ارتباط کاملی از عوامل اجرایی قتل افشارطوس داشت ، هرچند در بازجویی توسط سرهنگ نادری حاضر به افشاگری نشد اما بعدا در کتاب خاطرات خود از تعامل حسین خطیبی، تیمسار بایندر منزه و مزینی با کمک فردی به نام امیر رستمی در ربایش و انتقال پیکر بیهوش افشارطوس به خارج از تهران مطالبی بیان نمود (سرشار، ١٣٩٢: ١٣١-١٣٤) و از سابقه تعامل همین افسران در اجرای توطئه ٩ اسفند مستنداتی نقل کرد (همان : ١٢٤) تقابل رهبران نهضت و درگیری طرفداران آن ها ٣٠ اردیبهشت ١٣٣٢ (پس از قتل افشار طوس ) و ایجاد زمینه تحریک و تعارض طرفین نسبت به هم به ایستگاه Ia در تهران اجازه داده شد هفته ای یک میلیون ریال برای تطمیع نمایندگان مجلس و جلب همکاری آن ها هزینه شود و در پیامد این اقدام مجلس هفدهم پر تنش ترین روزها و دوران موجودیت خود را شکل داد، از ٧ خرداد مشاجره و زد و خورد میان نمایندگان اوج گرفت (بدیعی، ١٣٨٢: ١٣٢) بررسی اسناد موجود در پرونده بقایی در ساواک (در این مقطع زمانی) ٢٩ اردیبهشت ١٣٣٢: پس از طرح تعقیب بقایی افراد حزب زحمتکشان تهدید کردند همه خیابان های شاه آباد، لاله زار، اسلامبول را غارت و به آتش میکشند.