چکیده:
تاثیر حیات فکری و جسمی و درنهایت مرگ سقراط در تاریخ تفکر، همواره نقطه عطف و محل تامل بسیاری از اندیشمندان بوده و هست بطوری که سقراط را جزو معدود اندیشمندان میدانند که تلازم و هم پیوندی نظر و عمل را بخوبی نشان داده است. گزاره های اخلاقی سقراطی در وجه عملی در زندگی او ظهور یافته و چالش هایی را برانگیخته که امروزه مهترین مسائل سیاسی ـ اجتماعی جهان و جامعه ما هستند.
تبعیت از قوانین و حکم حکومت و نسبت آن با عدالت از جمله چالشهای بنیادین و مسئله یی زنده در اندیشه سیاسی است که سقراط در «همپرسه کریتو» آن را در وجهی دراماتیک مورد سنجش و آزمون قرار داده است. نوشتار حاضر با تمرکز بر این اثر، تلاش مینماید با تحلیل سویه های مختلف آن، جدال دراماتیک قانون و عدالت را مورد بررسی قرار دهد و با روشی (تحلیلی) به بررسی این مسئله میپردازد که قربانی شدن در پای قانون، حتی اگر غیرعادلانه و به ارزش جان انسان باشد، با عدالت چه نسبتی دارد.
خلاصه ماشینی:
"در واقع، در باور ایشان، سقراط که خود همواره از تماشاگران تراژدیهای آتنی بوده و ناگزیر با ادبیات و تأثیر جدی آیسخولوس بر شکلگیری تراژدی آشنا بوده است، در آپولوژی (و بویژه در بخشهای پایانی متن که آخرین سخنان خود را پس از شنیدن حکم بر زبان میراند) تلاش دارد با بهرهگیری از خصیصههای روایتگری تراژیک، قصه محاکمه خود را به یک تراژدی بدل سازد و حتی با ارائه پیشگویی از آنچه در آینده بر آتنیان روی خواهد داد (که چرا «مرد دانایی چون سقراط» را به اعدام سپردهاند)<EndNote No="151" Text=" Plato, Complete Works, Apology, 37a-c.
در واقع، برخلاف صحنه رساله آپولوژی که دادگاه شلوغ و پر سر و صدا بود و در آن، سقراط از اعتبار و اهمیت سیاسی و اجتماعی خویش دفاع میکرد، صحنه رساله کریتو گوشه خلوت زندان در سپیدهدمی است<EndNote No="156" Text=" گواردینی، رومانو، مرگ سقراط، ترجمه محمد حسن لطفی، ص 113.
"/>) با این حال، بنظر میرسد دیواری میان فهم سقراط از پایبندی به فضیلتهای مدنی و فهم کریتو از جستجوی امکانی برای ادامه حیات وجود دارد که در مواردی گفتگو را از مکالمه متقابل به تأملورزی یگانه سقراط مبدل میسازد و شرح مطول دغدغههای سقراط در بررسی پیشنهاد کریتو بگونهیی است که گویی در جریان گفتگو، در عمل کریتو به کنار میرود و سقراط با وجدان خود برای متقاعد شدن در مورد فرار از زندان یا پذیرفتن مرگ به گفتگو میپردازد و حتی از آن نیز فراتر میرود و به نوعی بیانیه مشروعیت بخشیدن به تمام آنچه در دفاعیات ناکام خود در آپولوژی مطرح کرده بود را مجددا و در بیانی تراژیک خطاب به جامعه آتنی قرائت میکند."