چکیده:
به عقیده افلاطون ایده ها مدلول اصلی نام ها هستند و دلالت نام ها بر اشیاء فقط به نحو ثانوی و به سبب شباهت اشیاء به ایده ها ممکن است . ارسطو که منکر وجود مفارق ایده ها است ، برخلاف افلاطون عقیـده دارد که نام ها در وهله اول بر محسوسات دلالت می کنند و دلالت آنها بر مفاهیم انتزاعی دلالتی ثانوی است . تلفیق آراء افلاطون و ارسطو در فلسفه نوافلاطونی سبب خلـط ایـن دو نظریـه شـد و بـر اثـر آن بسیاری از نوافلاطونیان به تبعیت از ارسطو نام ها را دال بر محسوسات شمردند. فلوطین و پروکلوس تنها نوافلاطونیانی بودند که به این خلط پی بردند و به پیروی از افلاطون ایده ها را مدلول اصلی نام ها در نظر گرفتند. اما تفاوت ایده ها و اشیاء چنان زیاد است که افلاطون اطلاق نام ها را بر ایده ها و اشیاء به اشتراک لفظی می داند و این باعث بروز مشکلاتی در فلسفه او می شود. علیت مستلزم شباهتی میان علت و معلول است ، اما اگر تفاوت ایده ها و اشیاء به حدی باشد که نتوان نام ها را به اشتراک معنوی بر آنها اطلاق کرد، چگونه ممکن است که ایده ها علت اشیاء باشند؟ فلوطین و پروکلوس می کوشند تا دلالـت نـام هـا را بـر ایده ها و اشیاء به نحوی توضیح دهند که شباهت و متعاقبا رابطه علی میان آنها نقض نشود.
خلاصه ماشینی:
به اعتقـاد افلاطـون چیز هـا نـ ام شـان را از ایـده شـان ۴ می گیرند، یعنی افراد به علت شباهتی که به ایده ها دارند، به همان نام خوانده می شوند بنابراین نام ها در وهله اول و به معنای حقیقی بر ایده ها اطلاق می شوند، اما چون محسوسـات به ایده ها شباهت دارند، یا از آنها بهره مندند، همان نام ها بر محسوسـات نیـز اطـلاق مـی شـوند ، اگرچه اطلاق آنها بر محسوسات فقط به معنای مجازی ممکن است .
«۲ ایـن عقیده در فلسفه افلاطون تالی فاسدی داشت و آن این بود که اگر تفاوت ایده ها و اشـیاء چنـان زیاد باشد که نتوان نام ها را به یک معنا، یعنی به اشتراک معنوی ، بر آنهـا اطـلاق کـرد ، چگونـه می توان ایده ها را علت اشیاء شمرد، در حالی که هیچ شباهتی میان آنها وجود ندارد؟ افلاطون در اینکه اطلاق نام ها بر ایده ها و افراد به اشتراک لفظی است یا به اشـتراک معنـوی ، نظـری ثابـت نداشته است و به نظر می رسد که اصطلاح «اشتراک لفظی « در این مورد با انـدکی مسـامحه بـه کار رفته است ، زیرا اگر آن را به معنای دقیق آن در نظر بگیریم ، ایده و افـرادش هـیچ نسـبت و شباهتی به یکدیگر نخواهند داشت و این ناقض آن است که گفته شود، هرچیز به علـت شـرکت در ایده اش ، نامش را از آن می گیرد.